भुरग्यांक वाचनाची संवय आसूंक जाय अशें खूब जाण म्हणटात. इंग्लीशींतूय ताका Reading Habit म्हणटात. खरें तर भुरग्यांक वाचनाची आवड आसूंक जाय. तांकां वाचनाची आवड लागतनाच जर तांची वाचनाची कळाशीय विकसीत जाली जाल्यार ताचो लाव तांकां पुराय जल्म भर मेळूं येता.
वाचन आनी आकलन ह्यो दोन वांगडा वचपी गजाली. आकलना शिवाय केल्ल्या वाचनाचो कांयच लाव जायना. जें वाचता ताचो संकल्पने सयत पुराय अर्थ मतींत वचप गरजेचें आसता. हाचे खातीर दोन गजाली चड म्हत्वाच्यो आसतात. एक शब्द भांडार आनी दुसरें अणभव भांडार.
ल्हान भुरगो फकत चित्र पळोवनूय वाचता. चित्रांतल्या प्रतिमांचो संबंद लायता. तातूंतल्यान आपली एक काणी तयार करता. हें करतना त्या चित्रांत आशिल्ल्या प्रतिमांचो तो आपल्या अणभवांतल्यान आपल्याक जाय तसो अर्थ लायता. ताणें चितळ पळयिल्लें नासत आनी गायचें पाडूक पळयिल्लें आसत जाल्यार तो चित्रांतल्या चितळाक, पाडूक म्हुणूनय आपली काणी मुखार व्हरता. हातूंत चूंक कांयच आसना. पूण आमी ताका सुदारूंक वतात. आमी ताका तें चितळ म्हण सांगतात. चितळ कितें करता तें ताका खबर नाशिल्ल्यान ताची काणी मुखार फुलना. वाचन हें आपली कल्पनाशक्त विकसीत करचे खातिरूय आसपाक जाय.
वाचपाक लागचे पयलीं भुरग्याक उलोवपाक, आयकल्लें समजुपाक येवपाक जाय आसता. ताचे कडेन शब्द संग्रह आसचो पडटा. भुरगो जेन्ना ‘घर’ हो शब्द वाचता तेन्ना ताका घराची संकल्पना खबर आसची पडटा ताका ताचो अणभव ना, जाल्यार त्या शब्दाचें आकलन ताका जावचें ना. ताची प्रतिमा तो मनांत तयार करपाक शकचो ना आनी ताका लागून तो वाचपाक बेजारतलो. आकलना मेरेनचो प्रवास वाचपाक शिकतना चुकत, धडपडत, आडखळत, सवका सवका जाता. वाचनाची संवय जातकूच लिखीत शब्द आनी ताचो अर्थ हातूंत मदेंत आशिल्ल्या उच्चारणाचें म्हत्व सोंपता आनी लिखीत शब्द दिसतनाच ताचो संदर्भ आनी संकल्पना मनांत रिगता.
वाचनाचे सुरवेक भुरगीं एक एक उतर जोडून शब्द तयार करतात. तांकां उतर आनी तांचो कानो, मात्रा, तोपी हांची संवय जातकूच तीं मातशीं वेगान वाचपाक लागतात. हे शब्द, वाक्यां वाचतनाच तांचे मनांत त्या शब्दांच्यो, वाक्यांच्यो अर्थसांखळ्यो जुळत वतात. तेच वेळार तांच्या मनांत त्या अर्थसांखळ्यांचें, आपल्या अणभवाक गांठीक घेवन चित्रीकरण जायत वता. अशे तरेन काणी वाचतना पुराय काणयेंतल्या वाक्यांचो अर्थ मनांत लागत वता आनी तांचे मनांत पुराय काणयेंतल्या प्रसंगाचें चित्रीकरण त्याच वेळार जायत वता.
ही मुळावी वाचन कळाशी हातासतकूच वेगळ्या प्रकारची कळाशी हातासपाचो प्रवास सुरू जाता.
वाचनांत फकत शब्दांचो शब्दशा अर्थ कळ्ळो म्हुणून जायना, शब्द भांडारूच व्हड आसलें म्हण जायना. ताचे वांगडाच जाय आसता त्या शब्दांनी सांगिल्ल्या अर्था फाटलो अर्थ समजून घेवपाची तांक. देखीक महाबळेश्वर सैल हाच्या हावठण कादंबरींतलो हो वांटो पळोवया.
‘पयल्या वर्गांत तो मॅट्रीक पास जाल्लो. पूण मॅट्रीक जातकीर वर्सभर घराच उरलो. कारवारा कॉलेजांत वयतां म्हटल्यार बापूय कानामनार घेनासलो. पयशांची रड रडटालो. दुसरें, ताणें तकलेंत घेतिल्लें तें, कुंबरांनी शिकून कांयच जावचें ना, कोणच मुखार उबो करून घेवचो ना. कुंबरांनी फक्कत माती कालोवची.....’
ह्या परिच्छेदांत सैलबाब फकत त्या कुंबाराची अडचण वाचका मुखार हाडना, तो पुराय समाज वेवस्थेचेर भाश्य करता. कुमाराक मेळपी हिणसावणी, तांचें दळडीर हांचेर केल्लें भाश्य वाचकाक समजून घेवपाक येवपाक जाय. जेन्ना लेखक एखादी म्हण वा ओपार वापरता देखीक, मोर नाचता म्हण कुट्टुरें नाचता, तेन्ना वाचकाक फकत मोर, कुट्टुरें, नाचप ह्या शब्दांचोच अर्थ कळ्ळो म्हण जायना त्या म्हणीचो वा ओपारीचो गर्भीत अर्थूय कळपाक जाय. भुरग्यांक जितलें जिवीत दर्शन जातलें तितली तांची समज वाडटली.
भुरगीं एखादी काणी वाचतात तेन्ना त्या काणयेंतल्या पात्रांचें (जावं ते मनीस, जावं जनावरां, जावं हेर कसलींय पात्रां) तांचे कुवती प्रमाण तीं गुणधर्म गांठयतात. कोण बरो कोण वायट, कोण खरो कोण फट अश्या कितल्याश्याच तरांनी सुप्त मनांत तांची तुळाय करतात. तांकां वायट वागतात तांचो रागूय येता आनी बरें करतल्यांचो आदरूय दिसता.
अश्या कितल्याश्याच थरांचेर भुरग्यांची वाचन कळाशी वाडपाची गरज आसता. देखून तांका मदत करपाक जाय ती शिक्षकांनी आनी पालकांनी. भुरगीं दिसलीं काय तांकां ज्ञान दिवपाची आमची व्हडल्यांची संवय. आमी सदांच वेल्या पातळेर रावन तांकां सांगत आसतात, तुका हें कळणा, तुका तें कळणा. पूण हें सांगतना मात आमकांय ह्या संवसारांतल्यो कितल्योश्योच गजाली कळणात हें आमी सोयिस्कर पणान विसरतात. दुसऱ्याक ल्हान करून ज्ञान दिवचे परस ताचे बरोबरचो जावन ताका ज्ञान मेळोवपाक मदत केल्यार तांकां तें मेळोवपाक चड सोंपें जाता हाचें भान आमी दवरपाक जाय. भुरग्यान कितें वाच्चें हें स्वताक पयलीं खबर आसपाक जाय, म्हण्टकूच आपणे स्वता पयलीं वाचिल्लें आसपाक जाय.
बरें बरोवप आनी बरें वाचपाक दिवप ही शिक्षक, पालक हांचे वांगडाच साहित्यकारांचीय नैतीक आनी समाजीक जापसालदारकी आसता. बरयलें तें छापलें अशें करचे परसूय बरयिल्लें कांय दिसां खातीर काडून दवरून ताचेर नव्यान तटस्थ नदरेन पळोवन ताची समिक्षा करपाची तांक साहित्यकारांत येवपाक जाय. एकदां हो लेखक वाजेवणें बरयता अशें वाचकाक दिसलें जाल्यार ताणें बरयिल्लें बरें लिखाण लेगीत वाचक वाचनासतना कुशीक दवरता. मनोरंजन जायनाशिल्लें, आपरोस मेळ नाशिल्लें साहित्य चड वाचून आपलो वेळ वगडावपाची कोणाचीच तयारी ना हेंय साहित्यकारांनी मतींत दवरपाक जाय.
चेतन आचार्य
मडगांव, गोंय.
No comments:
Post a Comment