23 जून हो गोंयकारां खातीर आनी कोंकणी खातीर म्हत्वाचो दीस. कोंकणीचे म्हापुरूस शणै गोंयबाब म्हणल्यार वामन रघुनाथ वर्दे वालावलीकार हांची आयज जयंती. आर्विल्ल्या कोंकणी साहित्याचे ते जनक. दिवचले म्हालांत रावनूय म्हाका ह्या म्हान फुडार्याच्या साहित्याची वळख खूब उसरां जाली.
कोंकणी शेणपाक लागिल्ली आनी कोंकणी मनशाकूच कोंकणीची लज दिसपाक लागिल्ली त्या वेळार शणै गोंयबाबान गोंयकारां मदीं स्वाभिमान जागयलो आनी कोंकणी भाशेंतलीं खाशेलेपणां आपल्या साहित्या वरवीं मुखार हाडून ती एक स्वतंत्र भास म्हूण सिध्द केलें, जगाक दाखोवन दिलें. ज्या कोणें कोंकणी ही भास नासून ती बोली भास म्हूण हिणसायली, तांकां पुराव्यां सयत युक्तिवाद घालून, संशोधनाचें अधिष्ठान आशिल्ली मखलाशी करून, कोंकणी ही एक वेगळी भास आनी कोंकणी भाशेक स्वतंत्र व्याकरण आसा म्हूण सिद्ध केलें.
शणै गोंयबाब हांणी लिखाणाचें शस्त्र घेवन कोंकणीक मानाचो दर्जो मेळोवन दिलो. तांचें हें झूज भायल्या कोणाच कडेन म्हणल्यार परक्यां कडेन नाशिल्लें. स्वताचें स्वत्व शेणयल्ल्या आपल्याच मनश्यां कडेन आशिल्लें. तांकां तांचेच अस्मितायेचो दिश्टावो घडोवपाचो आशिल्लो. व्याकरण, कथा, कविता, कादंबरी, लेख, नाटकां रचून आपल्या आवयभाशेंतल्या सोंपेंपणान आपलें मनांतले उमाळे मांडूं येता हें गोंयबाबान दाखोवन दिलें. कोंकणीच्या साहित्यीक तांकीचो साक्षात्कार तांणी करून दिलो.
शणै गोंयबाब हे व्याकरणकार, साहित्यीक, संशोधक आनी कार्यकर्ते. तांणी चरित्रां बरयलीं. संशोधनात्मक आनी देखदिण्यो इतिहासीक साहित्य कृती रचल्यो. हेर भाशांतलें साहित्य तांणी कोंकणींत अणकारीत केलें. मॉलियराचीं फ्रँच नाटकां कोंकणींत हाडलीं. ते एक बर्यांतले बरे अनुवादक. ‘मोगाचें लग्न’ आनी ‘पोवनाचें तपलें’ हीं दोन नाटकां मॉलियर हांच्या फ्रँच नाटकांचेर आदारीत आसा. अनुवादकांक अणकार कसो करचो हाची देख तातूंत दिसता. शणै गोंयबाब हांणी हीं नाटकां उतराक उतर धरून अणकारीत करिनासतना संहितेंतले संवाद कोंकणीच्या स्वभावा प्रमाण आनी संस्कृताये प्रमाण रुपांतरीत केल्यात. तातूंत कोंकणीचो निजाचो सोबीत परमळ अणभवाक येता. ‘घडे भल्ल्या बगर वडे जायनात’, ‘सांडिल्ल्याचें मन धा कडेन’, ‘घराक उजो लागतकूच बांय खणप’ आनी हेर जायत्यो म्हणी तांच्या ह्या नाटकांनी मेळटात. इतलेंच न्हय तर वाक्प्रचार, रुपक, प्रतिकां-प्रतिमा हांचो मुदयेर थीक कसो उपेग केला. कोंकणी गीत, खेळांचो उल्लेख तांच्या साहित्यांत मेळटा. म्हणी, वाक्प्रचार, गीत हांचो उपेग करून तांणी कोंकणीची विशेशताय आनी गिरेस्तकाय दाखयल्या.
शेक्सपियराचे 11 खेळ तांणी कोंकणींत (रोमी लिपी) हाडले. शेक्सपियराचे ‘ओथेलो’, ‘हॅमलेट’ ह्या ट्रॅजेडी तशेंच हेर कॉमेडी नाटकांचो रुपकार तांणी कोंकणींत केलो. ‘भगवद् गिता’ तांणी साद्या आनी सोंप्या कोंकणी भाशेंत हाडल्या. ‘अरेबियन नाट्स’ कथानकाचेर आदारीत ‘झिलबा राणो’ हो खेळ तांणी कोंकणींत हाडलो. तांचें हें सगळें साहित्य वाचतना, त्यो साहित्यकृती मूळ कोंकणी न्हय वा ते अणकारीत केल्यात अशें खंयच कळना.
तांच्या साहित्याचें आनीक एक वैशिश्ट्य म्हणल्यार गोंयचें मातयेंतलीं, समाजांतलीं पात्रां. तांच्या साहित्यांत सगळ्या मळावेलीं, धर्माचीं आनी जातीचीं पात्रां मेळटात. तांणी हीं पात्रां भुमिकेच्या मूळ स्वभावाक धरून चितारल्यांत. त्या काळांतल्या समाजाचें वर्णनूय तांणी बेस बरे रितीन केलां.
विद्यार्थ्यांक आनी तरणाटे पिळगेचेर तांचो खूब विश्वास. वेगवेगळ्या कार्यावळींनी तांच्या उलोवपांतल्यान हें स्पश्ट दिसता. ‘पुराय संवसाराची जापसालदारकी तुमचेर आसा हे भावनेन काम करात जाल्यारूच तुमी तिगून उरपी कितें तरी करपाक शकतले’ हीं शणै गोंयबाब हांचीं उतरां तरणे पिळगेक उर्बा दिता.
आपल्या साहित्या वरवीं शणै गोंयबाब हांणी कोंकणीची बाजू मांडली पूण तांणी आपली सांगणी लोकांचेर केन्नाच लादूंक ना. ‘म्हजी दर एकली म्हणणी तुमी तुमचे बुद्दीचे साणीर घांसून पळयात आनी कसाक लागल्यार घेयात’ हीं तांचीं उतरां. तांचें साहित्य कोंकणी मनशाच्या विचारांक चालना दिवपी आसा.
‘प्रेरणेच्या रुपांत जे उरतले, तांच्या स्मारकांची गरजूच ना’ ह्या रवीन्द्रबाब केळेकार हांच्या उतरांनी सांगपाचें म्हणल्यार, शणै गोंयबाब हांचें साहित्य आनी तांचो वावर नवे पिळगेक सदांच उर्बा दीत रावतलें. ते सदांकाळ कोंकणी मनश्यांच्या काळजांत उरतले.
कसलोच सुवार्थ बाळगिनासतना कोंकणी खातीरच्या निवळ सेवा भावनेन जीण ओंपपी आनी कोंकणी मनशाचो स्वाभिमान जागोवपी ह्या म्हान आत्म्याक नमन. तांच्याच उतरांनी सांगचें जाल्यार, ‘बरें गोंय’.
स्नेहा सबनीस
सांखळी, गोंय.
No comments:
Post a Comment