भोवगुणी कोंकणी प्राध्यापक - डॉ. प्रकाश वजरीकार

 

 

जिणेच्या मार्गार मुखार वचपाची दिका,खंयचोच दिशादर्शक कंपास दाखोवंक शकना. जिणे वांगडा मॅन्युयल पुस्तिकाय येना. धडपडत वाट काडीत वच्चें पडटा. पूण मोट्या भाग्यान कांय जाणांचे जिणेंत वेगवेगळ्या मोडणांचेर वाट दाखोवपी वा आदार दिवपी व्यक्ती येतात. अपेक्षा दवरिनासतना कांय व्यक्ती आमकां मजत करतात, मोलाचे सल्ले दितात. निर्णय घेवपाक मजत करतात. विद्यार्थ्यांच्या जिवितांत शिक्षक, शिश्याच्या जिवितांत गुरू हांची जशी भुमिका आसता तशीच भुमिका ह्या व्यक्तींची आमचे जिणेंत आसता. म्हज्या जिवितांत अशे जायते व्यक्ती आसात. प्राध्यापक डॉ. प्रकाश वजरीकार तातूंतले एक.

प्राध्यापक डॉ. प्रकाश वजरीकार हांची वळख एक कोंकणी लेखक आनी नाटककार म्हूण म्हाका जाली. ‘आनी एक बुटो फुल्लो’, ‘घट्टाण कोणाचें...?’, ‘आनीक एक प्रश्न पर्व’, ‘परतीचे वाटेर’, ‘तो एक दीस’, ‘होमकांड’, ‘बनवड’ अशीं तांचीं सुमार अठरा कोंकणी नाटकां सादर जाल्यांत. तशेंच नाटकांचीं सात पुस्तकां प्रकाशीत जाल्यांत. ते भायर तांणी कोंकणी साहित्य समिक्षा आनी मराठी नाटकां बरयल्यांत. संवसारांतले सगळ्यांत उत्कृश्ट नाटककार विलियम शेक्सपियर हांचें ‘टुवॅल्थ नायट’ आनी स्पॅनिश लेखक फॅडरिको गार्सिया लॉर्का हांचें ‘ब्लड वॅडींग’ हीं नाटकां वजरीकार हांणी कोंकणींत रुपांतरीत केलीं.

कोंकणी नाटकांची वाड आनी पोसवण करपाचें मोटें श्रेय कला अकादमीच्या वर्सुकी नाटक सर्तीक वता. तातूंतल्यान तरेकवार नाटकां मुखार आयलीं. डॉ. प्रकाश वजरीकार हांणी ह्या नाटक दालनाची एक कुणगी एका परस एक सरस नाट्यकृती दिवन फुलयल्या. मौलीक संहितांची भूक ह्या कोंकणी नाटक दालनाक लागिल्ली ती तांणी मोट्या प्रमाणांत भागयली. समाजांतली विशमता, गरिबांचें शोशण, अत्याचार, समाजवेवस्थेंतलीं आव्हानां आनी गोंयच्या समाजांतल्यो तळागाळांतल्यो समस्या अशे जायते प्रस्न तांणी सशक्त कथानकांतल्यान मांडले. गांवगिरे मातयेंतलो लोकवेद वेगळावं नजो असो वांटो जावन तांच्या कांय नाटकांनी सेंद्रीय आंग जाल्ले वरी घट्ट बसला. नामनेचे रंगकर्मी सर्गेस्त प्रकाश थळी नाट्य मळा वयले अधिकारप्राप्त मानेस्त. ‘आनी एक बुटो फुल्लो’ ह्या वजरीकार हांच्या नाटकाची ते आयुश्यभर तुस्त करी अशें तांचे पुतणयो लेखक मुकेश थळी खूब फावटीं सांगतात. मुकेश थळी स्वता एक नाटककार. प्रकाश वजरीकार हांच्या नाटकांनी कोंकणी रंगमाची उंचायेर गेल्या अशें मुकेश थळी हांचेंय मत.

डॉ. वजरीकार हांचीं नाटकां गोंय तशेंच गोंया भायर महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, नवी दिल्ली, कर्नाटक सारकिल्ल्या राज्यांनी सादर जाल्यांत. आर्विल्ले भारतीय रंगमाचयेक ह्या नाटककारान मोलाचें योगदान दिलां. नाट्य लेखनाचीं तांकां जायतीं इनामां फावो जाल्यांत.

तांची प्रत्यक्ष भेट एकदां राजभाशा संचालनालयान आयोजीत केल्ले एके कार्यशाळे वेळार जाली. तेन्ना ते राजभाशा संचालनालयाचे संचालक आशिल्ले. कोंकणी अणकार ह्या विशयाचेर पणजे कला आनी संस्कृती संचालनालयाच्या सभाघरांत ही कार्यशाळा जाल्ली. ही भेट फकत 10 ते 15 मिणटांचीच आशिल्ली. पूण फुडाराक त्याच खात्यांत म्हाका अनुवादक म्हूण नोकरी मेळ्ळी.तेन्ना तांचें प्रशासकीय आनी संघटन कौशल्य तशेंच शिस्त आनी कामाची निश्ठा ह्या गुणांचें दर्शन घडलें.खांडोळेच्या सरकारी महाविद्यालयांत कोंकणी विभागाचे ते मुखेली. महाविद्यालयांत शिकोवप आनी राजभाशा संचालनालयाचें काम पळोवप, ह्या दोनूय कामांची संतुळा ते तेन्ना फिशालकायेन सादताले. डॉ. प्रकाश वजरीकार राजभाशा संचालनालयाचे संचालक आशिल्ले तेन्ना नाविन्याचे प्रयोग आनी कामांतली सुदारणा तांणी मुखार हाडली.तेन्ना पयलेच फावट कोंकणींतल्यान विधानसभेंत अर्थसंकल्प सादर जालो, विधानसभा कामकाजाची मार्गदर्शिका तयार जाली, आय.ए.एस. अधिकार्‍यांक कोंकणीचें प्रशिक्षण दिवपाची कार्यावळ जाली. गोवा मराठी अकादेमीची स्थापना जाली. कोंकणी आनी मराठी भाशेंत सरकारी तकटे मोट्या प्रमाणांत दिसपाक लागले. ह्या वावरांत नदरेंत भरलो तो तांचो फुडारपणाचो गूण!

तांची जिवनशैली सामकी सादी आनी सरळ. कसलोच गर्व, अहंकार ना, मद ना. शांत सभाव. कार्यावळींत वांटो घेवंक वा साहित्यीक वावर करूंक ते सदांच उर्बा दितात. मार्गदर्शन दिवपाक सदांच तयार. ल्हव आवाजांत उलोवप. वयल्याचाराक पळयल्यार ते सामके कडक सभावाचे दिसतात. जाय तेन्ना कडक रावतातूय. पूण कांय वेळार किचकटीचो विशय सोडयतना ताचेर मदींच एक विनोद करून हांशें फुलोवन वातावरण हलकें करपाची कळाशी तांचे कडेन आसा.

लॉकडावनाच्या काळाचो जायत्या जाणांनी बरो उपेग केलो. डॉ. वजरीकार हांचें ह्या काळांत साहित्यीक लिखाण खूब जालें. सुमार 100 पानांच्या अप्रकाशीत साहित्याचो तांणी नियाळ घेतलो. नाटक बरोवन काडलें. साहित्य समिक्षा बरयली. स्त्रीवाद साहित्याचेर अभ्यास करून ताचेर लिखाण करपाक तांणी सुरवात केल्या.

लॉकडावनाच्या काळांत अर्थवेवस्थेचेर, समाज जिणेचेर तशेंच जिवन शैलीचेर जायतो परिणाम जालो. स्वता अणभवाचेर आदारिल्लें साहित्य येवपाक जाय अशें डॉ. प्रकाश वजरीकार हांचें मत. हें साहित्य तंत्रगिन्याना कडेन सुमेळ दवरपी आसूंक जाय. ई-माध्यमांतल्यान आनी पुस्तक रुपान साहित्य पावोवपाक जाय अशें तांचे म्हणणें.शिक्षणीक मळार लेगीत तांणी तंत्रगिन्यानाचो आदार घेतला.

कोवीड-19 दुयेंस आनी लॉकडावनाच्या काळांत कोंकणीच्या मळार एक सकारात्मक गजाल घडली ती म्हणल्यार डॉ. प्रकाश वजरीकार हांची प्राध्यापक म्हूण बडटी जाली. कोंकणी प्राध्यापक जावपी ते पयलेच. कोंकणी शिक्षणाच्या मळावयलो हो एक वाटचिरो! कोंकणी मनशाचें हड्डें अभिमानान भरून येवपा सारकी ही गजाल.

बरो शिक्षक भुरग्याची सगळी तान भागयना. ताची जिज्ञासा वाडयता. ताका वाटचाल करपाच्यो शक्यतायो दाखयता. अशें म्हणटात, शास्त्र हें सांगतात, तंत्र हें शिकयतात, विद्या दितात आनी कला ही गुरूच्या आशिर्वाद रुपी संस्कारांतल्यान मुखार येता. हे सगळेभोवआयामी गूण आशिल्लो वजरीकार सर विद्यार्थ्यांक संस्कारितेचीं सोबीत मुल्यां दीत आसा!  कोंकणी साहित्य आनी कोंकणी शिक्षण ह्या मळांचेर तांचे कडल्यान आनीक खूब सेवा घडूं... तांकां व्हडली पिराय, घटमूट भलायकी आनी शांती सदांच मेळूं हे आंवडे!

 

स्नेहा सबनीस

सांखळी, गोंय.