....... शिटकायता कुरवांनी - मुकेश थळी

 

          एकदां एक गुरू आनी ताचे शिश्य दुसर्‍या गांवांत वताले. दनपार जाली तेन्ना सगळे जाण एका व्हडल्या रुखाचे सावळेंत रावले. जेवणा खातीर. जण एकल्यान आपापलें टिफिन म्हळ्यार डबो भायर काडलो. गुरू वयर पेडार बसलो. शिश्य सकयल बसले. गुरून आपली भुती उकती केली. शिश्यांनी सहज वयर पळेलें. पळेत जाल्यार कितें? गुरू हुमणांतल्यान नुस्तें भायर काडटा. एकल्यान ल्हवूच दुसर्‍याक कोपरान धोंगसो मारलो. दुसर्‍यान तिसर्‍याक. तांचें जेवणार लक्षूच नाशिल्लें. गुरू शांत जेवतालो. ताणें त्या पोरांट्यां कडेन पळेलें लेगीत ना. म्हणजेच पळेनाशिल्ले भशेन केलें. आमकां मात सुरवातीक सावन शिवराक आहारूच घेवचो हाचेर भर दिला. आपूण मात हो नुस्तें खाता. अर्दकुटे शिश्य चिंतूंक पडले. ते वेवस्थीत जेवंकूच पावले नात. कारण दुबावांच्या बुचकळ्यांत पडिल्ले. अंतर्ज्ञानी गुरूक शिश्यांच्या तकलेंतलो कोयर कळिल्लो. गुरून जेवण सोंपयलें आनी उदक पियेलो. आपणाक टक लावन पळेत आशिल्ल्या शिश्यां वटेन फकत एक नदर मारली आनी... आनी पक्क करून जीं नुस्तीं खाल्लीं तीं कप्यां सयत जश्याक तशीं एकार एक भायर काडलीं.  गुरून जरी नुस्तें खालें, तरी ताचे कडेन अश्यो कांय अतिंद्रिय शक्ती आसतात जे वरवीं तो खाल्लें नुस्तें आशिल्लें तशें परत भायर काडूंक शकता. ताचे परसूय चड सांगचें म्हणजे शिश्यान सांगलां तितलेंच करचें. गुरू खूब वाट चलून वयर गेल्लो आसता. शिश्यान त्या खिणांत सगळेंच आकलनांत आयलेंना तरी पूण दुबाव काडिनासतना विश्वासान, निश्ठेन शिकत रावचें. नुस्तें खावप हें निमित्त आशिल्लें. शिश्यांक गुरूचे पात्रताये विशीं तकलेंत कितें तरी येत आशिल्लें. तें पयस करपा खातीर बोध पयस करून धडो शिकोवपाक गुरून ही युक्ती केली.

          ही आनीक एक कथा. एकदां एक शिश्य दर शेनवारा आपल्या गुरू घरा वतालो. शेनवारा रातीं थंय रावप. गुरूचो उपदेश आयकप. हेरां वांगडा सेवा करप आनी शिकपाचो तशेंच हेर आनंद घेवन ताजोतवानो जावन आयतारा सांजे परत येवप. वाटेर एका घराचे पडवेर एक पोपट वा कीर आसतालो. हो भुरगो दर शेनवारा येता वता म्हणटकच तो कीर हाका शिळोणी घालून हडकितालो. उलयतालो. खबरी मारतालो. तांची इश्टागत जुळ्ळी.

          किराक ताच्या गुरू विशीं खुबूच कुतूहल जालें. ताची मोटी समस्या आशिल्ली ती आपल्याक पांजर्‍यांत घाला. मुक्त कसो जावप? हो तर आपल्या मार्गदर्शकाची इतली व्हडवीक गायता. ताकाच विचारूया.

एका शेनवारा हो भुरगो आपल्या गुरू घरा वतालो. कीर वाटूच पळेत आशिल्लो. त्या दिसा किरान सांगलें – शाण्या, आयज तूं वतलो तेन्ना म्हजी व्यथा तुज्या गुरू कडेन मांड. तो कितेंय उपाय सुचयतलो. वीट आयला ह्या बंदखणी सारके जिणेचो.

          हो भुरगो सगळो काचाबूल जालो. खंयचें हाका सगळें सांगलें, आपूण खंय येता वतां तें सांगलें तें आयकून ताका पिकासांव जालें. मूड इबाडलो. तो गुरूगेर गेलो. सदचे भशेन ताणें सेवा बी केली. गुरूचो उपदेश बी आयकलो. किराचें विचारूं काय नाका, विचारूं काय नाका अशें ताका जाल्लें. जगा वयल्यो गजाली हांगा कित्याक हाडटा अशें आपले थंयसल्ले इश्ट विचारीत वा गुरू तापत बी म्हूण तो वोगीच रावलो. हाचें मन थार्‍यार ना हें गुरून धपक्याक वळखलें. तो वोग्गी रावलो. दुसर्‍या दिसा सांजे आपूण घरा वतां अशें सांगपाक तो गुरू कडेन गेलो. गुरून ताका विचारलें –

          म्हाका एक सांग, कालच्यान तुजो मूड सारको ना. कितें जालां? हांगाच्यान वतना तूं सप्तकभराचो शीण म्हळ्यार जगाचे धेंगशे, धोंगशे हो घंयरूव फांफडून सदांच प्रफुल्लीत आनंदी जावन वता. कितें जालां सांग.

          ताणें अनमनत किराची सगळी कथा आनी व्यथा सांगली. तें आयकतनाच गुरू घुंवळ येवन पडलो. जीव वाचा कांय ना. साबुद्द गेली. सगळे शिश्य जमले. हाणें कितें तरी फाल्तू प्रस्न विचारलो आनी गुरूक त्रास जालो अशें तांकां दिसलें. ताणी दोतोराक आपयलो. कांय जाण ह्या भुरग्याक मारुंकूच धांवले. अवचिन्न खंयचे कडलो म्हणत. इतल्यान गुरूक ल्हवू ल्हवू शुध्द आयली. आपल्या शिश्याक मारूं नाकात असो आदेश ताणें दिलो. तो शिश्य गुरूचो निरोप घेवन घरा परतुपाचे वाटेक लागलो. ताण तसोच आशिल्लो. कारण तो कीर परत पिडटलो. आपलें काम केलें काय विचारतलो, ही विवंचना. खंयचो फोंडांत पडलों अशें ताका जालें. त्या घरा कडेन पावतकच किरान फ्यू करून शिळोणी घालून हाका हडकिलो. हो सत्री आडवी घालून ताका चुकयतालो. तरी किरान ताका सोडलोना. तुजो प्रस्न गुरूक विचारून कसो त्रासांत पडलों हें ताणें किराक सांगलें आनी शिश्य परतलो.

          दुसरे दिसा सकाळीं किराचो धनी, घरकान्न आनी धूव भायर आयलीं. कीर जीव वाचा ना जाल्ले भशेन पांजर्‍यांत पडला, साबुद्द वगडावन. ताणी ताका कितलो हडकिलो, धोंगशिलो, च्ये. दुयेंत जाला आसतलो अशें समजून त्या मनशान दार उगडें केलें आनी किराक हाताच्या तळव्यार घेतलो. कीर मेल्ले भशेन पडला. तोंचींत उदक घालूंक वचपाक कीर भुर्र करून उडून दिंगतांत नाच्च जालो!

          गुरू शिटकायता कुरवांनी अशें म्हणटात. गुरून दिल्ली कुरू, कीर जुस्त वळखलो. मदल्या पोस्टमनाक ताचो अर्थ कळपाची गरजूच नाशिल्ली.

          आयचे घडयेक कितल्योश्योच पातळ्यो देंवपाक लागल्यात. अदृश्य विशाणू मनशाक नाचयत सुटला. अहंकाराच्यो, गर्वाच्यो, मदाच्यो आनी चंगळवादाच्यो पातळ्यो बेसुमार आनी अमर्याद वाडिल्ल्यो. खायात पातोळ्यो आतां, म्हूण अदृश्य कुरवो येत आसात. सगळो गिरो फुटबॉल कसो नाचयत, खेळयत, गुड्डायत येवपी त्या जिवान जीव ज्याम करून सोडला. शाणे जावपाची वान्सा आसा तेच आपल्या बुध्दीच्या एंटेना वरवीं सैम गुरूच्यो खंयच्यो कुरवो, कोणाक,  कितल्यो हें समजून घेतले आनी बर्‍याचीं पावलां उखतले ही आशा करूया! 

 

मुकेश थळी

फोंडें, गोंय

क्रिकेटींतलो एक मुळावो नेम... - स्नेहा सबनीस

        आमचे जिणेंत क्रिकेट खेळाक बरेंच म्हत्व आसा. आमी क्रिकेटी विशीं उलयतात, टिव्हीर मॅची पळयतात, स्वता केन्नाच खेळ नासतना लेगीत शेरे मारतात. खेळगड्यांची तोखणाय करून ते शुन्याचेर बाद जातकच तांकां खेपतातूय.

        क्रिकेटींत बॉलर केन्ना केन्नाय रंगार येता. त्या वेळार बॅटींग करपी बचावाचें धोरण आपणायता. फ्रण्ट फुटार वचून सको सोड, चौको लेगीत मारपाचे भानगडींत पडना. अशी वादळी बॉलिंग सुरू आसतना धांवड्यो काडप म्हत्वाचें नासता, तर त्या खिणाक दोन ते चार ओव्हर्स संयमान खेळून काडप म्हत्वाचें आसता. हांगा पासियेंसाचो कस लागता. रोखडोच तो बॉलर एक तर थकता, भितल्ले भितर फणफणटा वा ताचो स्पॅल तरी सोंपता. तुमी फकत आवट जायनासतना क्रिजी कडेन रावप म्हत्वाचें.

इतलेंच करप!

आमचे जिणेंतूय केन्ना केन्नाय अशेच करचें पडटा.

        आयज कोरोनाचो स्पॅल सुरू आसा. केन्ना ना केन्ना ताचो स्पॅल सोंपतलोच. भरवंसो जाय. रन्स काडूंक मेळूंक ना, म्हणजे आमचें काम जरी बंद आसलें वा कमी आसलें वा संथ गतीन चलता आसलें, तरी पूण आमी नॉट आवट म्हळ्यार नाबाद रावप म्हत्वाचें. खचूं नाकात, निर्शेवं नाकात. विकेटीं कडेन रावात.

ताण घेवं नाकात. फुडल्या कांय ओव्हर्सांनी सगळो बॅकलॉग भरून काडुया.

घरांत रावया,  नेमांक पाळो दिवया, सुरक्षीत रावया, कोरोनाक हरोवया, जिकया!

(रुपांतरीत)

 

स्नेहा सबनीस 

सांखळी, गोंय

तिगून उरपी तत्वगिन्यान - शैलेंद्र मेहता

अॅडी अॅडवर्ड हो म्हजो पोरणो इश्ट. मूळ हंगेरी देशांतलो. सुमार 40 वर्सां सावन हरमल गांवांत रावता. हंगेरीच्या राष्ट्रीय फुटबॉल संघांत खेळिल्लो. गूढविद्या, साहित्य, संगीत, सिनेमा, डार्क म्युझिक हांचोय तो व्यासंगी. टॅरो कार्ड्स, फ्री मेसनरी, शामानीझम अशा विशयांचेर खोलायेन भासाभास करतां करतां एक दीस हणजूणच्या प्रिमरोझ रेस्टोरंटांत ताणें रातच्या सुमार दोन वरांचेर म्हज्या हातांत आल्डस हक्सली दवरलो. 'ब्रेव्ह न्यू वर्ल्ड' आनी 'पेरिनियल फिलॉसॉफी' हीं दोनूय पुस्तकां हांवें आधाश्या वरी वाचून काडलीं. कांय दिसांनी ताणें म्हाका त्या पुस्तकांचेर म्हजो अभिप्राय पाचारलो. एका वेगळ्या विचाराची आनी विशयाची वळख करपी त्या दोनूय पुस्तकांनी म्हजेर मोहिनी घाल्या हें वळखून ताणें म्हाका तीं दोनूय पुस्तकां गिफ्ट म्हूण दिलीं. कितलींशींच वर्सां हांवें तीं वेगवेगळ्या संदर्भां खातीर चाळून काडलीं .

गॉडलमिंग ह्या सरे परगण्यातल्या गांवांत एका अति-उच्चभ्रू घराण्यांत जल्मल्लो आल्डस हक्सली 19 व्या शेंकड्यांतलो नामनेचो जीवशास्त्रज्ञ् टॉमस हेन्री हक्सली हाचो नातू आनी नांवाजिल्लो मानवतावादी कवी मॅथ्यू आरनॉल्ड हाचो भाचेनातू. ताणें  वट्ट 11 कादंबर्‍यो बरयल्यो. ताका सगळ्यांत चड नामना मेळोवन दिली ती 'ब्रेव्ह न्यू वर्ल्ड' हे 1932तले ताचे 'डिस्टोपियन' कादंबरेन. युटोपिया वा कल्पितादर्शवादी परिस्थितीच्या उरफाटी आशिल्ली डिस्टोपिया वा दुस्थानता, भयांकृत दिसपी आर्विल्ल्या समाजाची पूर्वकल्पना करपी, ‘ब्रेव्ह न्यू वर्ल्ड’ इ.स. 2540 वर्सा घडटा. ए. एफ. 632 अशें ह्या वर्साचें नांव. अमेरिकेचो अध्यक्ष जेराल्ड फोर्ड हाच्या मरणा उपरांत, आफ्टर फोर्ड ह्या युगाची सुरवात जाता. विज्ञान आनी कार्यक्षमता हांचे भोंवतणी केंद्रीत जाल्ल्या वर्ल्ड स्टेट नांवाच्या भविश्यांतल्या समाजांत घडपी हे कादंबरेंत, संवसारांत मनशां मदले खंयचेच संबंद सासणांचे नासतात कारण दरेकलो एक दरेकाचो आसता, हे विचारसरणेन थंयची वेवस्था ल्हान पिरायेचेर कृत्रीम भावनां वरवीं वेगळीं व्यक्तीमत्वां घडयता. लंडन शारांत हॅचरी आनी कंडिशनिंग सॅण्टर हांगा लोकसंख्या वाडवचे पासत क्लोन निर्माण करून खासा वर्गांतलें बाळक म्हूण तांची क्रमवारी लावन ट्यूब्स आनी इनक्यूबेटरांत तांकां वेगवेगळ्या प्रमाणांत रसायनां आनी संप्रेरकां दिवन वाडयतात. आल्फा, बीटा, गामा, डेल्टा आनी सगळ्यांत सकयल्ल्या पांवड्या वयले एप्सिलॉन अशे तांचे वर्ग. आल्फा फुडारी तर एप्सिलॉन सादारण कामगार.

हक्सलीन हे कादंबरींत झूज आनी गरिबी नश्ट जाल्ल्या 'सासणांचो खुशाल' पूण मनीसपण शेणिल्ल्या समाजाचें चित्र रंगयलें. असो समाज निर्माण करच्या पासत कुटुंब, सांस्कृतीक विंगडपणा, कला, साहित्य, विज्ञान, धर्म, तत्वगिन्यान हांचो बळी दिवन नागरिकांक सवाय ड्रग्स आनी असभ्य लैंगीक वेव्हार हांचे वरवीं सदांकाळ खोशयेचे नशेंत दवरप गरजेचें आसता. नैतीक पतन जाल्ल्या अशा समाजाच्या वर्णनांतल्यान हक्सलीन वर्ग आदारीत गुलामगिरींतल्यान आनंद मेळंव येता हे कल्पनेक विरोध केला. अशा नियंत्रीत केल्ल्या वातावरणांत लेगीत आपले मूळ मनीसपणाचे भावनेक विसरप शक्य नासता, देखून मनीस आनी भोंवतणची वेवस्था हातूंत संघर्श जाता. त्या संघर्शांत मनीस सदांच हरता. कादंबरी वाचून मनांत दाटून आयिल्लीं काळीं कुपां सोंपेपणान पयस जायनात. कादंबरींतलें मुखेल पात्र जॉन हाची आत्महत्या आनी त्या आदींचे ताची वागणूक हातूंतल्यान मनीसजातीचो फुडार म्हळ्यार फकत निरशेवणेचें एक काळेंकिट्ट घाणयारें कोंड कशें दिसूंक लागता.

घडये अॅडीन ताचो अनुभव घेतिल्लो. देखून ‘ब्रेव्ह न्यू वर्ल्ड’ वयलो उतारो म्हूण ताणें 'पेरिनियल फिलॉसॉफी' म्हज्या हातांत दवरिल्लें. पौर्वात्य तत्वगिन्यानाचो खोल अभ्यास करून आध्यात्मीक मुल्यां आनी कल्पनांचेर आदारीत हो ग्रंथ स्वताच्या विस्कटावणे सयत हक्सलीन 1945 वर्सा बरयला. संवसारांतल्या मुखेल धर्मीक परंपरांच्या गूढ कल्पनां भितर आनी उपासनापद्धतीं भितर अजाप दिसपा इतली समानताय दिसता. अहंकाराचेर जैत मेळोवप आनी वास्तवाक जागृत करप हीच सगळ्यांची मोख. आत्मकेंद्रीत वास्तव उत्क्रांत करचे पासत प्रबोधनाच्या मार्गांतल्यान चिंतन, स्मरण, मोग, करुणा, विरक्ती हांचें तें एक दिसपट्टें प्रशिक्षण.

जेन्ना एखाद्रो मनीस पुरायपणान निसुवार्थी जाता तेन्ना ताका वास्तविकतेचे खरें रूप व्होलमता. गूढत्वाच्या दोंगरा तेंगशेर पावपाचे मार्ग वेगवेगळे पूण तेंगशे वयलो अणभव सगळ्या परंपरांनी एका सारकोच अशें हक्सली सुचयता.

हें पुस्तक म्हळ्यार म्हाझुजाच्या काळांत मनीसपणाच्या संकल्पनेच्यो जाल्ल्यो वादर्‍यो पळोवन हक्सलीच्या काळजांतल्यान आयिल्लो वैचारीक उमाळो. 'भोवसंख्य मनीस जो मेरेन सगळ्या धर्मांचो आपरोस आशिल्लें पेरिनियल म्हळ्यार तिगून उरपी तत्वगिन्यान आपणायनात तो मेरेन हिंसाचाराचें राज्य केन्नाच सोंपचेना' अशें तो बरयता. सद्याच्या काळांत दरेकलो अशे तरेचें समावेशक तत्व मानूंक तयार आसत काय? कांय दिसां आदीं अॅडीचो फोन आयिल्लो. उलयतां उलयतां दिल्लींत घडोवन हाडिल्ल्या दंगलींचो विशय आयलो. आयचे पिळगेक हक्सली खबर ना देखून धर्माच्या नांवांन एकमेकांक मारून उडोवप हीच खरी उपासना पद्धत आनी ‘डिस्टोपिया’ हीच जिणेची सैमीक तरा असोच संदेश फुडल्या पिळग्यांक मेळटलो काय? अशी भिरांत ताच्या आवाजांतल्यान स्पश्ट जाणवताली. 

 

शैलेंद्र मेहता

 

स्मरणशक्त आनी स्मरणरंजन - मुकेश थळी

 

स्मरणशक्त हें देवाचें देणें. कांय जाणां कडेन उपजत अशी कॅमेर्‍या सारकी स्मरणशक्त  आसता. याद दवरपाची ही कुशळटाय आंगांतूच आसची पडटा. विद्यार्थ्यांक कितल्योश्योच गजाली फकत याद दवरच्यो पडटात. जाची स्मरणशक्त तीव्र तो हुशार थारता. कारण भुरग्याची चडशी परिक्षा आनी चांचणी जाता ती ताचे याद दवरपाचे तांकीची. गणीत हो पुराय आडवाद. 

अप्रूप स्मरणशक्त आशिल्ले जायते जाण जिणेंत मेळ्ळे. अनिल देसाय नांवाचो एक हुशार विद्यार्थी म्हाड्डोळा रावतालो. म्हाका सात वर्सांनी सिनियर. म्हजी मेमरी सारकी आसत जाल्यार 1972 जावंये. तो मंगेशीच्या वागळे हायस्कुलांतल्यान गोंयांत दुसरो आयलो. तेन्ना ते पुणे बोर्डाची एसएससी परिक्षा दिताले. अनिल जीएमसींत एमबीबीएस करी. गोरो पान. लांब रुंद. राजबिंडो. हिरो. कला अकादमीच्या मराठी नाटकां सर्तींत वांटो घेवप, इनामां मेळोवप, आयोजनां, संघटन सगळे व्याप तो करी. ताच्या नाटकांच्यो येसायो लेगीत हांवें पळेल्यांत. राटावळी सांबाळुनूय वैजकी पदवी परिक्षेंतूय ताणें कायम घसघशीत यश मेळोवचें. उपरांत लंडनाक गेलो. एफआरसीएस जावन सद्या थंयच स्थायीक जाला. नामनेचो दोतोर आनी हुशार सर्जन. निमाणचे दोन म्हयने तो मेडिकलाचीं चिरे आऩी पोटले कशे पुस्तकां वाचीत बसतालो. हांवें म्हजो मामा अरूण हाचे वांगडा तांच्या घरा गेल्लों तेन्ना पळेला. मुळावे शाळेंत आमी तिंताचो ओलो मजकूर शोशून घेवपाक टिपकागद वापरताले. तसली मेमरी डॉ. अनिलाची. अजुनूय ताका कितलेशेच मोबायल नंबर तोंडपाठ आसात अशें आयकता. संगणकीय स्मरणतांक आशिल्ले अशे बुदवंत जिणेंत आनी आमच्या गांवांतूच पळोवंक मेळ्ळे!  

डॅज्मंड डिकॉस्ता हो आनीक एक अपुरबायेचो विद्यार्थी आमकां सिनियर. पूण म्हजे आवडीचो. मडगांवां कॉमर्स शिकतालो. विद्यार्थी आंदोलनां, चळवळी हातूंत सक्रीय वांटो. वर्सूयभर. मार्चांत एक म्हयनो अभ्यास करी. ताणें पयलो वर्ग केन्नाच सोडलोना. उलोवपाचे सर्तींत जायतीं इनामां जोडलीं. डॅजमंड जालो जुविज. ताचीय मेमरी अशीच फोटोग्राफीक. कांय तेंपा आदीं रिटायर जालो. सरकारान ताका सद्या मनीस हक्क आयोगाचेर नियुक्त केला. खूब सादो.

दुबय काम करपी म्हजो इश्ट इंजिनियर पंकज नाडकर्णी. एका वर्सान म्हाका सिनियर. 1986 वर्सा पणजे खंयच्या तरी हॉटेलांत सामुशे खातना अमूक एके आध्यात्मिक संकल्पनेची गजाल हांवें सांगिल्ली हें तो हालींच सांगी. विस्तारान. म्हाका याद ना. ताका तारखो, वर्सां, कोणें कोणाक कितें सांगिल्लें, घडणुको पक्क्यो याद उरतात. अजाप जाता असले मेमरीचें. सात्वीक दुस्वासूय दिसता!

म्हजो व्हडलो भाव अमोल. वेवसायान वकील. वाचन म्हजे परस चड. वाचिल्लें सगळें यादीक उरता. पुस्तकांचीं नांवां, संदर्भ, लेखकांचीं नांवां, तारको, वर्सां, क्रिकेटरांचे स्कोर, घडिल्ले प्रसंग, उतरां. म्हज्या बरपांत मातशें लेगीत संदर्भाचे नदरेन कुसकूट हाल्लें जाल्यार तो नदरेक हाडून दिता. वकिलांक स्मरणशक्त कुशाग्र जाय पडटा. तेच प्रमाण जाय तेन्ना कानार केंस काडपाची आनी यादूच ना हें दाखोवपाचीय आदवोगाशीची हुशारीय लागता!

म्हजो शाळेंतलो बालमित्र शैलेन्द्र मेहता हाचीय स्मरणशक्त बरीच दांडगी. म्हाड्डोळा प्राथमीक शाळेंत शिकतना हांवें आनी ताणें खंय खंय वचून केल्ली मस्ती, कितल्याशाच वर्गमित्रांचीं नांवां, घडिल्ले प्रसंग जशाच्या तश्शे ताका याद जातात. वाचिल्लीं पुस्तकां, तातूंतलो बारीक सारीक तपशील हाचीय नोंद ताच्या यादींच्या पटलाचेर कोरांतिल्ले वरी उरता.

गोंय विद्यापिठांत हांवें कोंकणी विश्वकोश विभागांत स वर्सां काम केलें. कुलगुरू डॉ. पद्माकर दुभाषी हांणी एकदां पदवीदान सुवाळ्यांत हातांत कागदाचो कुडको वा चिटारो घेनासतना अहवाल सांगपी उलोवप केलें. सगळेच जाण मंत्रमुग्ध जावन गेले. वर्सभराच्या कार्यावळींचो अहवाल असो यादीक दवरून धडाधड आडखळनासतना सांगप म्हळ्यार पोरखेळ न्हय. व्हडले व्हडले नट लेगीत नाटकांक पार्ट करतना खूब खेपे ब्लँक जातात.

पणजेंतले कॅनरा बॅंकेंत एकदां म्हाका एक व्याख्यान दिवपाक आपयल्लो. इंग्लिशींत. जॉय ऑफ व्हर्क. आपल्या दिसपट्ट्या कामांतलो आनंद. थंय म्हजी वळख कुटो ह्या अधिकार्‍यान करून दिली. ताणें चिटारो घेनासतना म्हजी जी वळख केली ती घडाघड चार मिनटां...म्हजीं पुस्तकां, कामगिरी, पुरस्कार....ताणें सगळें क्रमवार मांडले. ही कार्यावळ आनी अशे तरेन केल्ली वळख हांव आयुश्यभर विसरुंकूच शकनां.

          म्हजी स्मरणशक्त सगळ्याच गजालीं विशीं तीव्र अशें न्हय. पूण कांय घडणुको म्हाका स्पश्टपणान आतां टीव्ही पळेता ते वरी याद उरतात. त्या प्रसंगाक क्रमवार कितें घडलें ताची याद उरता. पुस्तकां वाचतकच तातूंतलो तपशील याद उरता. कांय पुस्तकांतलें अमूक प्रकरण दाव्या पाना वेल्यान काय उजव्या पाना वेल्यान सुरू जालां ताची पक्की याद उरता. पणजेच्यान गाडयेन येतना अमूक गजाल सुभाष जाणान अमूक दिसा फर्मागुडयेच्या तळ्या कडेन सांगिल्ली ही याद उरता. ताका उपरांत सांगतकच बरेंच अजाप जाता. तारको, पैशांचो हिशोब.... ना रे सायबा. हातूंत आमी फ्राक. 

          पूण जांची स्मरणशक्ती अचाट, अप्रूप आनी कॅमेर्‍या वरी, तांचें तोखणाय रुपांतलें स्मरण म्हाका सदांच याद उरता. खूब जालें!

          हारूकी मुराकामी ह्या फामाद जपानी लेखकाचें वाक्य याद जाता. “स्मरणशक्त म्हळ्यार इंधन कशें. तें जळटा आनी तुका उश्णता दिता. म्हजी स्मरणशक्त म्हळ्यार हड्डें कशें. तातूंत कितलेशेच खण. हांव जाय तेन्ना पंदरा वर्सांचो भुरगो जातां आनी भुरगेपणांत पळेल्ली सृश्ट सैम परत पळेतां. हांव ती हवा हुंगतां, ते मातयेक आफुडटां आनी झाडांची पाचवीकाय तोखेतां.” 

          मुराकामी म्हणटा तें खरें. आमच्या भितल्ल्या संगणकांतले सांठवण कोठयेंत खूब खूब यादी आसतात. ह्या मेमरी चिपांतल्यो कसल्यो यादी उचकून काडून उगाळच्यो तें आमच्या हातांत आसता. नियंत्रणांत आसता. स्मरणरंजनांत वचून बर्‍या शुभ यादींची सदांच याद करची. जीव सुखावता.      

 

मुकेश थळी

फोंडें, गोंय