एका विद्यार्थ्यान आपल्या शिक्षकाक विचारलें - प्रज्ञा आनी प्रतिभा हातूंत फरक कितें?
शिक्षकान
कसलेच तरेचो गोंदळ करिनासतना समर्पक अशी विस्कटावणी केली. समजा, खूब जाण एका
धबधब्या कडेन गेल्यात. ह्या पावसाच्या दिसांनी. तो घसघसो घसघसत आसा. त्या
पळोवप्यांच्या चोब्यांत जर कोणूय प्रतिभा आशिल्लो मनीस आसत जाल्यार तो थंयसल्लो
ओडलायणो देखाव पळोवन, तें वत, वतांतलो पावस, ती ग्रीनरी, ती सृश्ट, तें इंद्रधोणू
पळोवन तात्काळ एक कविता वा कवन रचतलो. तें कवन घसघशाचे सहजतायेन ताच्यांतलें
स्रवतलें.
प्रतिभा
ती ही. प्रतिभेचें अधिष्ठान सृजनशीलतेचे बुन्यादीचेर आदारून आसता.
आनी
प्रज्ञा म्हळ्यार कितें ?
विद्यार्थ्यान विचारलें. तेन्ना शिक्षकान सांगलें-
त्या
चोब्यांत जर प्रज्ञावान अभियंतो वा शास्त्रज्ञ आसत जाल्यार इतल्या पयसुल्ल्यानूच
त्या धबधब्यांतल्या कोसळपी उदकाचो, थेंब्यांचो, तुशारांचो लेगीत वेग सांगूंक
शकतलो. जो अदमास खर्या आंकड्यांक सामको लागीं आसतलो. तशेंच त्या प्रवाही उदकाच्या
हेर गुणधर्मां विशीं आनी मानदंडा विशीं तो सांगूंक शकतलो.
विद्यार्थ्याक ती फोडणीशी आवडली.
प्रज्ञेचें
अधिष्ठान बुद्दीमत्ता वा बुदंवतकायेचेर पातयेवन आसता.
प्रतिभा आनी प्रज्ञा दोनूय एका कुडींत नंदतात तेन्ना
दोगांचोय संगम सोबीत जाता. प्रतिभेक प्रज्ञेच्या नेटार तेज येता आनी प्रज्ञेच्या
आविश्काराक प्रतिभेचे ओलसाणीचें वलय उरता.
प्रतिभावान
मनीस कविता रचता, नाटक बरयता, कला सादर करता आनी लोकांचें मनोरंजन करता. तें सदांच
उरता. प्रज्ञावान मनीस, तो मागीर विज्ञानीक आसूं वा इजनेर आसूं, आपापल्या मळार
हुशारेन योगदान दिता आनी समाजाक वयर उखलुपाक आदार करता.
प्रज्ञा,
प्रतिभा हे गूण आंगांत आसतात तेन्ना आनीक दोन गूण आसचे पडटात. जाल्यार त्या
गुणांचें खर्या अर्थान चीज जावंक पावता. ते म्हळ्यार – शाणेपण आनी मनीसपण.
अन्नाडी मनीस बाबडो सादो आपलें पोरसूं शिंपीत आसता, तो खूब बरो आनी परवडलो. पूण जर
असल्या म्हळ्यार प्रज्ञावान आनी प्रतिभावान मनशां मदीं मनीसपण आनी शाणेपण नासत
जाल्यार ते सबंद समाजांत त्रास शिंपीत रावतात. लोकांक दगदग करतात. नाका तुजी ती
हुशारी आनी सेवा अशें ह्या आपसुलाद, सुबेज आनी आपसुवार्थी बुदवंतांक पळेतकच जाता.
मनीस कुसको आनी कुच्छित्री आसूंक फावना. भितल्ल्यान निवळ जाय. तेन्ना ताचो त्रास
भोंवतणच्यांक जायना. योगदान करिना जाल्यार जाता. पूण न्हयकारी पसरण उपकाराना.
हें
स्पश्ट करपाक एक गजाल सांगतां. एकदां एकलो दोतोरा कडेन गेलो. दोतोरान विचारलें –
कितें जालां तुका? हो पेशंट सांगता - दोतोर, हो म्हजो आंगठो कपलाक लायलो काय
कपल फोडटा. धोपराक लायलो जाल्यार धोंपराक कळो येतात. माथ्याक लायलो जाल्यार माथें
दुखता. पांयाच्या खुब्याक लायलो जाल्यार खुबो किटकिट्टा.
दोतोरान थंडसाणीन ताचें आयकून
घेतलें. ताका सल्लो दिलो. तुज्या बाकीच्या अवयवांक कांयच जावंक ना.
कांयच ना?
हय. तुजो आंगठो फ्रॅक्चर जाला!
स्वताकूच बुध्दीप्रामाण्यवादी समजुपी कांय लोक आंगांत गूण
आसुनूय समाजांत बाकिच्यांक पिडटात तेन्ना तांकां आपल्या भितर कितें फ्रॅक्चर आसा
हें कळचना. मनीसपण आनी शाणेपण नासप हो उणाव म्हणजेच ह्या हुशार लोकां मदलो
फ्रॅक्चर. बुध्दी-अंक उंच आसता पूण भावनीक अंक साप सकयल. मागीर ते लोकांक आपले
आंगठे, बोटां सुयो कश्यो तोपतात. तांच्यो जिबो सुरयो कश्यो चलतात. हे लोक सगळेंच
बुध्दीच्या मापट्यान मेजूंक पळेतात. मुळांत ते बुध्दीचें मापटें अन्नाटी सोडूच
गिन्नाटी परस ल्हान. भोंवतणी आसा अमर्याद अनंतताय. शाणो आनी मनीसपणान भरिल्लो मनीस
ते अनंतताये मुखार बागवता. तरतर, तवतव, शिंवशिंवो, मद, गर्व, अहंकार हे मनीसपण आनी
शाणेपण फ्रॅक्चर जाल्ल्याचे विकार.
शिकप आनी बरो वागप हांचो एकांमेकां कडेन कसलोच संबंद ना
हें शिकून ब्रूत कितल्याशाच जाणांनी दाखोवन दिलां.
शाण्या आऩी मनीसपणाची साधना करप्या कडेन नमळाय आसता.
अभिनयाची न्हय. अथांग जिणे कडेन नम्र जावन आयिल्ली. खुबूच गोड. जाका मनीस म्हणचो
इतली गोड. ताच्यांत जर प्रतिभा आनी प्रज्ञा आसत जाल्यार त्या गुणांकूय मागीर
वेगळेंच तेज चडटा. हाचेर उसळ, ताचेर ताप, तांचेर आवाज चडय....हीं मनीसपण
शेणयल्ल्याचीं लक्षणां. तें एकदां शेणटकच परत मेळोवप सोपें आसना.
एक शक्तीशाली काणी वाचिल्ली. एका गांवांत खंय सगळेच
प्रज्ञावान आनी प्रतिभावंत जल्मताले. सगळेच. पूण गांवांतल्या सगळ्यांकूच जल्मतनाच
दिसनाशिल्लें. बाबडे दृश्टीहीन. हुशारी आसून फायदो ना. एकामेकांक आपटून जखमी
जाताले. एक दीस त्या गांवांत एकलो म्हापुरूस पावलो. ताका तांची काकळूत आयली. तो
शांतपणान एकल्या सरीं गेलो आनी ताणें आपली शक्ती वापरून ताच्या दोळ्यांक हात
लायलो. आरेच्या... ताका नदर मेळ्ळी. तो आनंदान नाचूंक लागलो. त्या म्हापुरसान
दुसऱ्याक नदर दिली. तिसऱ्याक. अशें करीत करीत तो गांवचे दक्षिणेक पावलो. इतल्यान
उत्तरे कडले कांय जाण धांवत ताचे कडेन आयले आऩी ताणी सांगलें – सायबा, तुमी येना
फुडें जांचे दोळे उकते केल्ले ते परत बंद जाले. तांकां दिसना. म्हापुरसान शांतपणान
सांगलें – कांय नजो. हांव परत थंय येतां. परत दोळे उकते करतां. तो बाबडो दोळे उकते
करीत रावलो. आनी वर्सांसंकींनी जांकां काळखांत रावपाची पिडा जाल्ली तांचे दोळे
उकते करूनूय रोखडेच बंद जायत रावले.
आपरोस इतलोच की शाणेपण आनी मनीसपण हे दोळे बंद जायत
जाल्यार प्रतिभावंत आनी हुशार लेगीत कांयच करूंक शकना. फकत ते बाकिच्यांक आपटत
रावतात. घश्टप, धोंगशे, घावे, त्रास, पिडणूक बाकिच्यांक. शादूर रावचें पडटा आं!
मुकेश थळी
No comments:
Post a Comment