उतरांची गुंगी - मुकेश थळी

 

 

लेखनाची शैली आसची खुसखुशीत. चेकरी बी विरविरीत आसता तशी. अशा तरेची चेकरी खायन खायन दिसता, तशें बरप धपक्याक वाचून सोंपोवचें, अशी ती शैली आसची. बरें बरोवप ही एक उपजत कला. सरावान ती विकसीत करीत रावची पडटा. साधना नेमान गरजेची.  वाचप्याक खिळोवन दवरपाची तांक उतरांनी आसची. वाचपी आयकता अशे तरेन ताका श्रोतो समजून लेखकान वक्तो कसो ताचे कडेन व्यक्तिगत पांवड्यार उलयल्ले वरी  संवाद सादून आनंद दिवचो. तातूंत वाचक मंत्रमुग्ध जावन वच्चो. धोलत रावचो. त्या शब्दवैभवांत लायटीचो उजवाड घालतकच नुस्तें बी दिपकायल्ले भशेन जाता तसो आनंद ताका लेखकाच्या आशय - विशयांतल्यान मेळचो.

उतरांचें लावण्य, सौंदर्य आनी सौष्ठव आसता. उतरां वेवस्थीत मांडपाची कळाशी लेखका कडेन आसची. उतरां ही निखटीं उतरां आसनात. अर्थ, आशय, विशय हांकां अनुसरून तीं प्रवाही झेतान येवचीं. जिस्ताक जिस्त. चित्रकार वा पेंटर जसो वेगवेगळे रंग बरे भरसून चित्र पितारता तशी लेखकाची शब्दकृती आसची. तातूंत वाचक गुंग जावन वच्चो. शब्दांचो म्हूण जादू आसता. लेखक हो प्रतिभेचें देणें लाभिल्लो शब्दांचो जादूगार आनी कलाकार. ताचें सगलें विश्व म्हळ्यार शब्द. शब्दब्रह्म.

उतरांक आसची कांती. तीं तिकतिकीत आनी तुकतुकीत आसचीं. निवळ आनी चकचकीत. खंयच गोंदळ वा संदिग्धता उपकाराना. वाचप्याक उतरांचें संगीत बी आयकल्ल्याचो अणभव येवचो. चोडणा आमच्या घरा भुरगेपणांत झाडपिको मानकुराद आंबो खाल्ल्याची याद जाता. ताच्यो साली तासून आमी तो कापून खाताले. ताची रुचूच वेगळी. खुबूच सैमीक. बरें बरोवप हें अशें आसचें. झाडपिक्या मानकुराद आंब्या भशेन.  म्हाड्डोळा आजोळा झाडपिकें आंतेर आमी खालां. ताचीय रूच आगळीवेगळी. एकेकदां तें झाडाक पिकून ठोप्प करून सकयल पडटालें. देंठ वयरूच उरतालो. जें बरप लेखकाच्या अंतरंगांतल्यान अशा झाडपिक्या आंतेरा भशेन येता, ताची रुचूय गोड आसता. शैली अशीच उत्स्फूर्त आसता.   

जण एकल्या लेखकाची आपली अशी लेखनाची शैली आसता. ज्यॉर्ज बर्नार्ड शॉ हांची शैली सुटसुटीत. डब्ल्यू सॉमरसेट मॉम हांचीय शैली सोबीत, रसाळ. अशी शैली विकसीत करपा खातीर तांणी खूब कश्ट घेतले. कश्टांक पर्याय ना. रस्कीन बॉंड ह्या लेखकाचें इंग्लीश भाशेंतलें ललीत लेखनूय अशेंच प्रासादीक. वाचनीय.

बरो गायक आसता तो आपल्या ख्याल गायनाची सुरवात म्हळ्यार आलापी इतली संथपणान अळंगपणान घेता की कांय खेपे आयकतल्याक ते चिजेतलीं उतरां आनी त्या स्वरांचो भाव काळजांत खोल खोल गेल्ल्यान दोळ्यांतल्यान दुकां येतात. लेखकाच्या बरपाची सुरवात ही अशी आसची. थंड. शांत. बऱ्या वैमानिकान जशें सोबीतपणान उड्डाण घेवचें म्हळ्यार टेक ऑफ करचें, तसो लेखकाचे कलाकृतीचो टेक ऑफ आसचो. द्रुतगतीन गायन सोंपोवपी गायकान तें सोंपयलें तरी निमाणचे काळजाक तेंकयल्ले स्वर कानांत गुंजन करीत उरतात. तशेंच विमानाचें लॅंडींग ही एक कला. फॅदरलायट लॅंडींग म्हळ्यार ल्हवपीकपणान प्रवाशांक त्रास करिनासतना, विमानाचे टायर घब्ब करून धांवपट्टेर आपटिनासतना देंवयतात ती पायलटाची अणभवी कला आनी शैली. लेखकाचे कलाकृतीचो शेवट होवूय कुशळ गायकाच्या शेवटा भशेन वा पायलटाच्या सहज लॅंडीगा भशेन आसचो. यादगार जावन तो वाचकाच्या तकलेंत आनंद दीत घोळत उरचो. बरपाची सुरवात आनी अखेर कसो मांडप हिवूय एक कला.     

रवीन्द्र केळेकारांचें साहित्य म्हळ्यार सुंदर शैली आनी ओघवते सुटसुटीत शैलीचो आदर्श वस्तुपाठ! इतली सुंदर शैली हांवें आनीक खंयच वाचतना अणभवूंक ना. कुकुलीं वाक्यां. इलुलीं. महाभारतांतले हें वाक्य पळयात – दुर्योधन फुरफुरलो. लेखकान दरेका वाक्या कणकणीं आपल्या उतरांतल्या प्रतीक प्रतिमां, अलंकारा वरवीं वाचकाचें लक्ष खेंचून घेवचें. कशें?

एक बरी देख आसा. एक मोटो उलोवपी आशिल्लो. प्रवचनकार. ताचें प्रवचन आयकतना लोक गुंग जावन वताले. तान भूक विसरून ताका आयकताले. शैलीच तशी मोहक आशिल्ली. एक दीस तो प्रवचन दिता आसतना, एके बायलेन ताका प्रस्न विचारलो, भगवान श्रीकृष्णा फाटल्यान सगळ्यो गोपी आनी गोप भक्तीभावान धांवत वतालीं, हें तुमी परत परत सांगतात तें खरें दिसना. अतितायेचें दिसता. तो वोग्गी रावलो. दुसऱ्या दिसा ताणें प्रवचन मध्यार आनी रंगार आयिल्लें आसतना अकस्मात माचये वेल्यान उठून पपा काडली. तो पळटा आनी फाटल्यान सगलो लोक. तो नेट्टान धांवत सुटलो. अखेरेक खरशेत खरशेत लोकांनी ताका गांठलो. ताका घट्ट धरून विचारलें – व्याख्यान इतलें रंगार आयिल्लें. अर्द्यार उडोवन पळटा? उमळशीक वाडोवन कूस मारता? आतां फुडली कथा सांग. ताणें एकूच सांगलें – म्हजे फाटल्यान कित्याक लागिल्ले तुमी? हांव तर एक सादो सुदो मनीस. मागीर कृष्ण म्हणजेच आकर्शण. ताचे फाटल्यान गोपी आनी गोप लागताले तातूंत अजाप तें कसलें? सगळ्यांक आपली चूक कळ्ळी.  

सांगपाचें म्हळ्यार – त्या प्रवचनकारा भशेन, लेखकान वाचप्याक अशे तरेन गुंग करचो की लोक प्रवचनकाराचे फाटीक लागताले आनी गोप-गोपी कृष्णा फाटल्यान धांवतालीं, ते तरेन वाचून सोंपयसर वाचक लेखकाक घांस मारून रावचो!   

 

- मुकेश थळी