कोंकणी मजकुराक डिजिटल मळार ‘अच्छे दिन’ - स्नेहा सबनीस

भारतीय भाशांतलें साहित्य डिजिटल मळार मोट्या प्रमाणांत वाचूंक मेळटात. हिन्दी भाशेंतले जेश्ठ साहित्यीक प्रेमचंद धरून हेर कितल्याशाच नामनेच्या साहित्यिकांचें साहित्य डिजिटल मळार वेगवेगळ्या संकेतथळांच्या रुपान मेळटात. तातूंत कथा, कविता, लेखकांची म्हायती, व्याकरण तशेंच भुरग्यांक स्वाध्याया खातीर लागपी साहित्य एका क्लिकाचेर मेळटा. मराठी आनी हेर जायत्या भारतीय भाशांतलें साहित्य अशाच रुपांत मेळटात. पूण कोंकणी भाशेंत अशें साहित्य डिजिटल मळार मेळटा काय असो प्रस्न जायते फावटीं पडटा. कोंकणी साहित्याचो आवाठ बरोच मोटो. मागीर तें साहित्य डिजिटल माचयेर सोंपेंपणान कित्याक मेळना?

कांय वर्सां पयलीं म्हाका एका इश्टान आपल्या एका कोंकणी टंकलेखन प्रकल्पा खातीर कोंकणी टॅक्स्ट म्हळ्यार मजकूर ऑनलायन खंय मेळटलो? अशें विचारलें. हांवें ताका म्हजे कडेन आशिल्ल्या पुस्तकांच्यो पीडीएफ कॉपी धाडल्यो. पूण ताका टॅक्स्ट कॉपी करपाक मेळटा अशें साहित्य जाय आशिल्लें. दीसभर इंटरनॅटाचेर कोंकणी मजकूर सोदलो. हाता बोटार मेजपा इतलींच संकेतथळां मेळ्ळीं.

आतां मात ल्हव ल्हव कोंकणीचीं मुळां डिजिटल मळार वाडूंक लागल्यांत. विकिपीडिया ह्या ऑनलायन मुक्त विश्वकोश प्रकल्पाक लागून कोंकणी मजकूर ऑनलायन वाचूंक मेळटा आनी ती कॉपी करून वापरूंक मेळटा. विकिपीडिया प्रकल्प आनीक घटमूट करपाचें काम चल्लां. ह्या प्रकल्पाचो विद्यार्थ्यांक भरपूर फायदो जाता.

आयज वेगवेगळ्या माध्यमांनी कोंकणी खबरो, लेख वाचूंक मेळटात. भांगरभूंय दिसाळें ऑनलायन जाल्ल्यान वाचप्यांक सामकी संवकळ जाल्या. तातूंतलो खंयचोय लेख संवसारांतल्या फाटीवयल्या खंयच्याय मनशाक जाय तेन्ना वाचूंक मेळटा. एकाद्रो लेख आवडलो जाल्यार तो कॉपी करून दवरूंक मेळटा. विशया प्रमाण खबरो मेळटात. ब्रेकींग न्यूज मेळटा. गोंयकार डॉट कॉम ह्या संकेतथळाचेरूय कोंकणी खबरो आनी लेख मेळटात. गोवान्यूज डॉट कॉम ह्या संकेतथळाचेर कोंकणींतल्यान लेख वाचूंक मेळटात.  गोंयांतल्यो खबरो, घडणुको, तांचे विशींची विस्कटावणी तत्काळ जाणून घेवपाचीं हीं प्रभावी साधनां.  

कोंकणी साहित्य कवितेच्या रुपान डिजिटल मळार बर्‍याच प्रमाणांत मेळटा. मंगळूरच्या कविता ट्रस्ट हे संस्थेन 2005 वर्सा सुरू केल्ल्या ‘कविता डॉट कॉम’ ह्या कोंकणी कविता संकेतथळाचेर कोंकणी कविता कन्नड आनी देवनागरी लिपींत मेळटा. ह्या संकेतथळाचेर कविता तशेंच कवीची म्हायती, कवीची मुलाखत, कवितेची समिक्षा वाचूंक मेळटा. तेच परी, 2015 वर्सा सावन सुरू जाल्ले ‘पयणारी’ ह्या संकेतथळाचेर कोंकणी कविता ऑडियो आनी लिखीत स्वरुपांत मेळटा. देवनागरी, रोमी आनी कन्नड ह्या लिपींनी कोंकणी कविता वाचूंक मेळटात. फेसबुकाचेरूय कोंकणी कविता येत आसतात.

कोंकणींतल्यान जायते ब्लॉगूय सुरू जाल्यात. परिक्रमा नॉलेज टर्मिनस हे संस्थेन अंदू कोंकणींत ‘तेरेबंगाली’ ही ब्लॉग आदारीत एक बरी सर्त घडोवन हाडली. गोंयचे मानेस्त, गोंयचीं थळां, संस्कृताय, इतिहास ह्या विशयांचेर तांणी साबार संस्थां कडल्यान लेख मागयल्ले. तरणे पिळगेक कोंकणी ब्लॉगा वटेन आकृश्ट करपाचो हो एक बरो यत्न. फोंडेंच्या अंत्रुज घुडयो हे संस्थेनूय कोंकणी ब्लॉग सुरू केला. संस्थेच्या कार्यावळींची म्हायती ब्लॉगार मेळटा. गोंयच्या कोंकणी भाशा मंडळान चार ब्लॉग सुरू केल्यात. कोंकणी लेख, कोंकणी कविता, कोंकणी व्यक्तींची म्हायती आनी शिक्षणीक साधनां अशे हे चार ब्लॉग. कोंकणी शिक्षकांक आनी कोंकणी विद्यार्थ्यांक तशेंच अभ्यासकांक लावकारक अशे हे ब्लॉग. कोंकणी शिक्षणीक साधनांचो ब्लॉग तर सामको म्हत्वाचो. पांचवी ते धावी मेरेनच्या कोंकणी पाठ्यपुस्तकांतल्यो कविता आनी कथां संदर्भांत ह्या ब्लॉगाचेर शिक्षकांनी तयार केल्लें साहित्य आनी व्हिडियो मेळटात. हेर विशयांतलें जायतें साहित्य ऑनलायन सहज मेळटा. पूण कोंकणींत तशें ना. कोंकणी शिक्षकांनी हें आव्हान स्विकारून कोंकणींतलो हो उणाव भरून काडपाचो बेस बरो तोखेवपा सारको वावर सुरू केला.

मराठी भाशेंत विश्वकोश ऑनलायन स्वरुपांत मेळटा. तसोच कोंकणी भाशेंतूय आसपाक जाय. शणै गोंयबाब, रवीन्द्र केळेकार, मनोहरराय सरदेसाय आनी हेर साहित्यिकांचीं कांय पुस्तकां फकत वाचनालयांनीच मेळटात. तीं विकत मेळनात. हीं पुस्तकां डिजिटल स्वरुपांत मेळ्ळ्यार जगभरांतल्या वाचका मेरेन तीं सोंपेंपणी पावतलीं. कोंकणी निबंद, कथा, प्रवास वर्णनां ऑनलायन वाचपाक कितलें बरें जातलें! भुरगीं ते जाणटीं, सगल्यांकूच कोंकणी सोंपेंपणान वाचूंक मेळची हो जर आमचो उद्देश आसा जाल्यार तें साहित्य तितलेंच सोंपेंपणान तांकां उपलब्ध करून दिवप ही आमची जापसालदारकी. भाशेचो प्रसार करतले आनी ती समृद्ध करतले जाल्यार डिजिटल माचयेर ती चडांत चड आसपाक जाय. भुरग्यांक वा तरणाट्यांक कोंकणी कडेन लागीं हाडटले जाल्यार आधुनीक तंत्र वापरून कोंकणी भास तांचे मेरेन पावोवची पडटली. कसल्याय विशयाची मजकूर रुपांतली म्हायती रोखडीच ऑनलायन मेळपाक जाय. ह्या मळार उरल्या ती तफावत भरून काडूंक जाय.  

हालींसराक म्होंवाळ कोंकणीक ‘अच्छे दिन’ येवपाक लागल्यात हें पळोवन आशेचीं बियां मोट्या प्रमाणांत किल्लून येवंक लागल्यांत. कोंकणी भाशेचो परमळ फांकत आसा, तिचो प्रसार चोंय दिकांनी विस्तारत आसा, ती जगभरांतल्या कोंकणी मनशांच्या ओंठार खेळूंक लागल्या. व्हिडियो आनी ऑडियो माध्यमां वरवीं कोंकणीन डिजिटल माचयेर यशस्वी उड्डाणां घेतल्यांत. अभिमानान तिरतिरपा येदीं... जाणून घेवया आं, फुडल्या लेखांनी!  

स्नेहा सबनीस

          सांखळी, गोंय.