मुलाखतः ॲड उदय भेंब्रे

मुलाखतः ॲड. उदय भेंब्रे

मुलाखतकारः अन्वेषा सिंगबाळ

(गोंय सरकाराच्या राजभास संचालनालयान 6 जुलयाक ॲड. उदय भेंब्रे हांकां भाशा पुरस्कार योजने खाला कोंकणी भाशे खातीर पुरस्कार जाहीर केलो. मात भेंब्रे हांणी तो पुरस्कार न्हयकारलो. ते फांटभुंयेर तांचे कडेन संवाद सादपाचो हो यत्न.)

प्रस्नः उदयबाब तुमी राजभास संचालनालयान जाहीर केल्लो पुरस्कार न्हयकारलो. ताच्या फाटलें कारण कितें?

जापः हाची फांटभूंय तात्वीक. 2011 वर्सा गोंय सरकारान गोंयांतल्या कांय मुळाव्या शाळांक तांचें माध्यम इंग्लीशींत बदलपाची परवानगी दिवन तांकां अनुदान दिवपाचें थारायलें. त्या वेळार निशेध म्हणून हांवें म्हाका गोंय सरकारान दिल्ले दोन पुरस्कार परत केलें तशेंच सगळ्या सरकारी समिती वेल्यान राजिनामो दिलों. ते उपरांत आयज मेरेन परिस्थिती बदलूंक ना. मागीर आयिल्ल्या सरकारांनीय शिक्षणीक धोरण तशेंच मुखार व्हेलां. कांय किरकोळ बदल सोडले जाल्यार हें धोरण आनीक वायट केलां. प्रादेशीक भाशेंतल्या शिक्षण घेवंक प्रोत्साहन दिवंक जे 400 रुपया कोंकणी अनुदानीत शाळांतल्या विद्यार्थ्यांक मेळटाले तेय ह्या सरकारान बंद केल्यात. हो विश्वासघात. म्हणटकर हांवें पुरस्कार स्विकारपाचो प्रस्नूच येना. पुरस्कार जाहीर करचे पयलीं म्हाका विचारले ना. मात विचारिल्लें जाल्यार म्हजी जाप तीच आसपाची.

प्रःआयज मेरेन सरकाराचें राजभाशे विशीं धोरण कशें आसा अशें तुमकां दिसता?

जाः हे बाबतींत हांव थोडोसो फाटीं वतां. कोंकणी आनी सरकार ह्या नात्याचे आमी तीन कालावधी करूं येतात. पयलो 17 वर्सांचो काळ म्हणल्यार सरळ कोंकणी विरोधी. ह्या वेळार कोंकणी खातीर तेन्नाच्या महाराष्ट्रवादी गोमंतक पक्षान कांयच केले ना. केंद्र सरकारान कोंकणी शाळा सुरू कर म्हणून सांगलें उपरांत लेगीत सरकारान टाळाटाळ केली. उपरांत शाळा सुरू केल्यो पूण पाठ्यपुस्तकां तयार केलीं नात. निमाणे कोंकणी भाशा मंडळान कोंकणी पाठ्यपुस्तकां तयार करून ती रीण काडून छापलीं. कोंकणी भाशेचो प्रस्न साहित्य अकादेमी कडेन गेलो तेन्ना गोंय सरकारान तांकां बरयलें, कोंकणी राजभास जाली जाल्यार गोंयांत रगताचे पाट व्हांवतले, जे सरळ फट आशिल्लें.

ते उपरांत 1980 वर्सा प्रतापसिंग राणेचेंकाँग्रेस सरकार आयलें. पूण राणे तेच एम.जी.च्या परंपरेंतल्यान आयिल्लो. हो काळ अनास्थेचो. म्हणल्यार कोंकणीक विरोध ना पूण कांय करपय ना. ह्या काळांत गोवा कोंकणी अकादेमी जाली. हें सगळें झगडून मेळयलां. ते उपरांत 1987 वर्सा, खर आंदोलना उपरांत कोंकणी राजभास कायदो पास जालो. आनी ते उपरांत कोंकणी भाशेचो सॅल (विभाग) स्थापन जालो जो उपरांत खातें आनी मागीर संचालनालय जालो. त्या वेळार आनीक कांयच व्हडलेशें घडूंक ना. फकत बसका जाल्यो आनी शेंकड्यांनी सुचोवण्यो नोंद जाल्यो मात काम कांयच जालें ना.

हो कायदो थोडो फार चालीक लागलो तो 2009 वर्साच्या दिगंबर कामतीच्या काँग्रेस सरकारा वेळार. ह्या सरकारान म्हजे अध्यक्षते खाला एक उप समिती स्थापन केली. ह्या समितीच्या अंतर्गत आमी सविस्तर अहवाल सादर केलो. आनी राजभास चालीक लागपाचे नदरेंतल्यान दोन गरजो नोंद केल्यो. एक म्हणल्यार वेगवेगळ्यो परिभाशा तयार करपाच्यो आनी दुसरे सरकारी कर्मचाऱ्यांक राजभास चालीक लावपा खातीर प्रशिक्षण. हाचे अंतर्गत 6 वेगवेगळ्यो परिभाशा करपाचें काम सुरू जालें. प्रशासकीय परिभाशा छापून आयली मात हेर परिभाशांचे कितें जालें म्हाका खबर ना. सरकारी कर्मचाऱ्यांक प्रशिक्षण दिवपाचें काम 2012-13 वर्सां मनोहर पर्रीकार सरकारा वेळार सुरू जालें. मात तेंय आतां बंद पडलां. हांवें समितीच्या अंतर्गत 5 अधिसुचोवण्यो तयार करून दिल्ल्यो. हातूंतल्यो थोड्योच चालीक लायल्यो. बाकीच्यो तश्योच पडून आसात. आयज आसा तो कोंकणीचेर अन्याय करपाचो काळ. सरकाराच्या शिक्षण खात्यांत कोंकणी शाळां खातीर अर्ज येतात मात सरकार तांचेर कांयच निर्णय घेना. उरफाटे सरकारान एका इंग्लीश शाळेक लेगीत परवानगी दिली.

प्रः उदयबाब, तुमी भारतीय भाशा सुरक्षा मंचांत आसतना तुमचेर खूब आरोप जाले. तातूंतलो मुखेल आरोप म्हणल्यार एका वेळार मराठी राजभास मागपी मगो पक्षाचो तुमी प्रचार केलो. हे आरोप कितले खरे-फट?

जाः जे आरोप करतात ते खोलांत वचनात. ते वेले वयर पळयतात. मगो पक्षाच्या उमेदवाराक वेंचून हाडात म्हणून हांवें प्रचार केलो ही खरी गजाल. पूण लोकशायेंत समान हेतू नांवाची गजाल आसता. 99 टक्के विशयांचेर आमचीं मतां पटनात पूण एका विशयाचेर आमचें मत पट्टा आनी तो विशय मानवतावादी आसत जाल्यार हेर विशय कुशीक दवरून त्या एका विशयाचेर एकठांय येवं येता. हांव काल आशिल्लो तितलोच आयजूय स्वतंत्र आसां. आयज मेरेन आमच्या प्लॅटफॉर्माचेर दुसऱ्याक लजेक घालतले अशें आमी केन्नाच उलोवंक ना. ज्या घडकेक तें घडटलें, म्हाका उलोवचेंच पडटलें. पूण शाणेपण अशें की आयज मेरेन तें केन्ना कोणे मदीं हाडूंक ना. हे विशीं आमचें स्पश्ट उलोवप जाल्लें आनी फकत माध्यम ह्या एकाच विशयाचेर आमी एकठांय आयिल्लें.

प्रः कोंकणी चळवळीक जात, धर्म सारकिल्ल्यो गजाली बादपाक लागल्यात?

जाः म्हाका दिसता हें जावपाक लागलां आनी तें घडये वाडत वतलें. पूण हें घडटा तें निसर्गीक. हातूंत अजापाचें अशें कांय ना. समविचारांचे चार लोक एकठांय येतात आनी एका ध्येया खातीर एक संस्था घडयतात. एक ल्हान गट आसा तो मेरेन तें एकठांय मुखार वतात. कोंकणी बाबतींत अशेंच घडलें. आदीं कोंकणी खातीर काम करप म्हणल्यार तातूंत लाव मेळोवपा सारकें कांयच नाशिल्लें. आयज कोंकणीचे बाबतींत पुरस्कार, पदां अशे कांय लाव आयले. गट ल्हान आसता तेन्ना मतभेद आसल्यार लेगीत सोंपें आसता. मात जेन्ना संख्या वाडटा तेन्ना प्रामाणीक, अप्रामाणीक, स्वार्थी अशे वेगवेगळे लोक भितर सरतात आनी मागीर ते आपल्या लावा खातीर जात, धर्म अशे कितेंय वापरतात. चळवळ जर वाडची, चड लोकां मेरेन पावची अशें दिसता जाल्यार हाका आडमेळे घालूंक जायना. तरीय अजून आमच्यांत कोंकणीचीच वाट लावंक सोदपी असो विरोधी घटक ना अशें म्हाका दिसता.

प्रः उदयबाब, तुमच्या कादंबरीची आमी वाट पळयतात. ते विशीं.

जाः कोविडाचो काळ म्हाका आनी बऱ्याच लेखकांक बरो पडलो. म्हजी कादंबरी बरोवन सोंपल्या आनी आतां हांवें ती परत तपासूंक घेतल्यां. इन्क्विजिशन ह्या विशयाचेर ही कादंबरी आसतली. 1566 ते 1585 हो काळ ह्या कादंबरींत प्रातिनिधीक स्वरुपांत आसपावला. इतिहास तसोच दवरून ह्या कादंबरींत हांवें ह्या काळाचें प्रतिबिंब दाखयलां. संजना पब्लिकेशन ही कादंबरी प्रकाशीत करतले.