सांजांव… सां जुवांव घुंवता मुरे….. - गोपिनाथ गांवस

जॉन बाप्तिस्त म्हणल्यार (जुवांव बाप्तिस्त) हाच्या जल्माची परब म्हणल्यारच “सांजांव”. ह्या परबेक “मावाड्याचें फेस्तय” म्हणटात. ही परब जून म्हयन्याच्या 24 तारखेर मनयतात. ख्रिस्तांव समाज भाव भयणां सगलींच ही परब उर्बे उमेदीन मनयतात. सेंट इलिजाबेत ही सेंट जुंवांवाची आवय. सांत इलिजाबेत जेन्ना गुरवार आशिल्ली तेन्ना तिकां मजत करपाक येशू ख्रिस्ताची आवय म्हणल्यारच मारिया, मेरी, सायबीण, इलिजाबेताची मावशी. तीन म्हयन्या खातीर तिच्या घरा आयिल्ली. सायबीण जेन्ना तिच्या घरा आयिल्ली तेन्ना खंय तिच्याय कुसव्यांत एक भुरगें पोसतालें. तें भुरगें म्हणल्यारच येशू ख्रिस्त. जेजू. जेन्ना सायबीण तिच्या घरा आयली तेन्ना तिच्या कुसव्यांतल्या भुरग्यान खोशयेन धोंगसो माल्लो. कुसव्यांत हालचाल केली. ख्रिस्तांव समाजाच्या म्हणण्या प्रमाण त्या बाळकान कुसव्यांत उर्बे उमदीन उडकी माल्ली. त्या कुसव्यांतल्या बाळकाची हालचाल म्हणल्यार जेजूनच आपल्या कुसव्यांतल्या भुरग्याक मेळपाची इत्सा व्यक्त केली जावं येता.
जुवांवाचो जल्म म्हणल्यार पवित्र आत्म्याचो जल्म. देखूनच त्या बाळकाक मेळपाची जेजूक इत्सा जाली जावंये. सां जुवांवाच्या जल्मा उपरांत तिची मावशी तीन म्हयन्यांनी परत आपल्या घरा आयली. दोगांच्याय कुसव्यांत वाडपी बाळकांची एकामेकांक भेटपाची जेजूक खोशयेचें प्रतीक म्हूण सांजांव ही परब मनयतात अशें आमचे ख्रिस्तांव भाव मानतात. ही परब इतली खोशयेची की सगलेच उर्बे उमेदीन गितां गायतात तीं अशीं….
सांजांव… सां जुवांव घुंवता मुरे, वाट आमकां दिसोना
आयचो दीस उर्बेचो, कोण कोणाक हासोना
चल रे, पिये रे, तूंय इल्लो घेरे, फाल्यां काय मेवोना
असलीं फेस्तां वर्साक कित्याक, दोन फावटी येना….
सां जुवांवाच्या जल्माची ही परब सुरू जावचे पयलीं ख्रिश्चन समाजाचे सगळीं जाणा चर्च जाव कॉपेलांत वचून प्रार्थना करतात. ही प्रार्थना म्हणल्यार ‘रोजार’ करप. हें रोजार केल्या उपरांत सांजांव उत्सवाक ह्या परबेक खर्‍या अर्थान सुरवात जाता. वजरी सांखळेची भयण रोजी फॅर्नांडीस गाळेल डिसिल्वा, एस्पारांस डिसिल्वा, सिंथिया फॅर्नांडिस, भिरोंडें सत्तरीचे इस्तेंव आंद्राद, तेरेजा आंद्राद हांणी सांगिल्ले प्रमाण ही प्रार्थना म्हणल्यार मनीसपणाचो संदेश दिवपी देवाक घातिल्लें गाराणेंच. ही प्रार्थना आयकल्या उपरांत अविचारी मनशाच्या मनांत लेगीत बर्‍या विचारांची कोमरी फुडटा.
आमच्या बापा सर्गीच्या, तुजें नांव पवित्र जावं.
तुजें राज आमकां येवं.
तुजी खुशी सर्गार जाता, तशीच संवसारांत जावं.
आमचो दिसपट्टो एक गिरास, आयज आमकां दी.
आनी आमी आमचेर, चुकलेल्यांक भोक्शितां तशीच,
आमची पातकां भोगस.
आनी आमकां तालनेंत पडूंक दिवं नाका.
पूण वायटांतलीं आमकां निवार.
नमान मोरये. कृपेन भल्लले. सर्वेसपर तुजें थाय आसा.
अस्तुर्‍यां भितर तूं सदेव आनी सदेव. तुजो पूत जेजू.
भागिवंती मोरये देवाचे माये.
आमा पापयां खातीर विनंती कोर.
आतां, आमी आमच्या मरणाच्या वेळार. जेजू आमेन.
हें गाराणें जालें की सांजावांक सुरवात जाता. ह्या दिसा चर्चींत फादराचे हें गाराणें.
हें गाराणें म्हणल्यारच बेसांव जालें की ह्या परबेक सुरवात जाता. हें गाराणें सां जुवांव हांणी समाजाक दिल्ल्या पवित्र संदेशाचेच आसा. ह्या दिसा तीन वाचपां जातात. पयलें वाचन फादर करता. दुसरें चर्चिंतल्या हजर आशिल्ल्यां पैकी करता आनी मीस जालें की मागीर सगले जाण आपापल्या कॉपेला कडेन सांगणें वा गाराणें वा प्रार्थना करतात.
हे परबे दिसा सगल्यांच्या घरांत गोड सान्नाचे प्रकार करतात. कांय जाणांच्या घरांत मांसाहाराचेंय जेवण करतात. सगल्यांचींच मनां ह्या परबेक खोशयेन भरून वतात. ह्या परबेक नवो “जावूंय” मावाड्या येता. हे परबेक ख्रिस्तांव समाजांतले सगलेच जावूंय मावाड्या येतात. म्हूण ह्या फेस्ताक मावाड्याचें फेस्त अशेंय म्हणटात. जांचो जावूंय येवापाचो आसा तांगेर बरें सुरभूस जेवण करतात. व्हकलेच्या घरचे लोक जावंयाच्या घरा तरातरांच्या फळांचें वजें पावयतात. ताका दाली-दाळी म्हणटात. हे दाळयेंत अनस, आंबो, केळीं, पणस आनी हेर फळां आसतात. तशेंच जांवयान आपल्या बायलेच्या घरा वेगवेगळीं फळां व्हरपाचीय परंपरा आसा. व्हकलेच्या घरा कडल्यान दाळयेंत दोन कॉपेलां धाडून दिवपाचीय परंपरा आसा. कॉपेलां सांजावांच्या वालीन जांव वेलीन वेगवेगळ्या फुलांनी बांदिल्लें गोल चक्र. जें माथ्याक बरें सोबून दिसता. तशेंच जांकां पयलें भुरगें जाला. जाणे नवें घर बांदला. जाच्या घरांत लग्नसुवाळो जाला तीं सगलींजाणां सांजावांच्या ह्या दिसा दाळी दितात. सांजावांच्या दिसा सगले ख्रिस्तांव भाव वाड्यावेले घरांन घर भोंवतात आनी तांकां फळां दिवापाची प्रथा आसा. मावाड्या जावयांच्या तकलेक तेल घालतात आनी कॉपेलय घालतात. कॉपेल घातलें की जांवयान पयशे दिवपाचीय कांय कडेन परंपरा आसा.
ह्या दिसा कॉपेला कडेन रोजार म्हणजेच प्रार्थना करतात. ह्या दिसा सांजांवाक वांटो घेवपी सगलेच माथ्याक कॉपेलां बांदतात.
पटकळीण, गुलाब, कलवंत, अनंत, करंड, जास्वंद, मोगरी आनी हेर प्रकाराच्या फुलांची सजयतात. हीं कॉपलां माथ्याक घालून मागीर सगलेजाण कोसळपी पावसांत नाचतात आनी परब मनयतात. त्याच बरोबर गीतांय म्हणटात.
तांबडे रोजा, तुजे पोले, दुख्खांनी भल्ल्यात मोजे दोळे,
पापाचें लिसेस, आसा जाल्यार पळय
काजार जावपाक मोजेकोडे…
जांवूय आमी फेस्ताक आयला
म्हूण वाड्यार बोवाळ पडला… अशीं हीं गितां.
सगळे हें गितां म्हणत बांयचेर येतात आनी जुंवांवान जशी कुसव्यांत उडी मारिल्ली तशीच ताचेंच प्रतीक मानून सगळेजाण बांयंत उडी मारतात आनी सांजांव मनयतात. ते वेळार जमिल्ल्यांक सगल्यांक दाळयेंतलीं फळां दितात. दादल्यां बरोबर बायलो सुद्धा बांयत उडक्यो मारतात. उडक्यो मारताना सुंय उडी, तिरपी उडी, मुडी उडी, पाठीन उडी अश्यो जायत्या प्रकारच्यो उडक्यो मारतात. सां जुंवांवाच्या जन्माचो हो उत्सव. सां जुंवावान आपल्या जिणेंत समाजाक बरी जीण जगपाचो संदेश दिल्लो. आमी जे ह्या धरतरेचे आयल्यात तें बरें करपा खातीर. देखून बरें करात आनी वायट सोडात हो जुंवावाचो संदेश आशिल्लो तो ह्या दिसा दितात. हो संदेश सगल्या चर्चींनी फादर ह्या दिसा दिता.
ह्या म्हयन्यांत ख्रिस्तांव भाव सांजांव मनयतात जाल्यार आमचे हिंदू भाव सैमाचो उत्सव मनयतात. तो म्हणल्यार पाणयाची परब, खोल्यांची परब मनयतात. गोंयभरांतल्या सगल्या चर्चींतल्या फादरांनी हो सांजांव उत्सव बरे तरेन जावचो म्हूण सगल्यांक बरो संदेश दिला. कसलीच वायट घडणूक घडची न्हय म्हूण सगलो ख्रिस्तांव भाव वावर करता देखून तांकां परबीं. म्हज्या सगल्या ख्रिस्तांव भयण भावांक सांजांवाची मना काळजासावन परबीं.

गोपिनाथ गांवस