सबलीकरणाचो खरो अर्थ दादल्यांक, बायलांक आनी समाजाकय कळूंक ना – प्रशांती तळपणकार

सतरा-अठरा, एकुणीस वर्सांचेर चलयांक ‘कोण तरी’ आपलो जाय सो दिसता. खरें म्हणल्यार हें सैमीक. पूण जो कोण हो आपलो आसता ताचे वांगडा सोमतें लग्न जावपाचींय सपनां ती रंगयतात. चल्यांचेंय तशेंच ही घाई कित्याक?                        

समाजांत सदांच बायलांक/चलयांक द्वितीय स्थान दिलें. देशाचे दुय्यम नागरीक म्हुणून पळयलें म्हणटकीच सरकारान बायलांक सबल करपाच्यो वेगवेगळ्यो येवजण्यो काडल्यो. पूण बायलांक सबलीकरणाचो अर्थ सांगलो? दादल्यांक/समाजाक सबल बायलेक कशे वागोवप हें शिकयलें?                        

हांव दुसर्‍यांची न्हू म्हजीच देख दितां लग्ना उपरांत हांवें नांव बदलूंक ना. रेशनकार्डाचेर “घरचो मुखेली” म्हाजें नांव आसा. हाका लागून ज्यो विचित्र नदरो/प्रस्न/प्रसंग हांवें अणभवल्या तें सांगपाक आनीक चार सदरां बरोवचीं पडटलीं. पूण आसूं, म्हाका ते अणभव समृद्ध करून गेले आनी म्हाज्या आदाराक म्हाजो घोव आनी इश्ट मंडळ आसलेल्यान हांवें तेंची केन्ना पर्वा केली ना.           

पूण सांगपाचो हेतू म्हणल्यार, सबलीकरणाचो खरो अर्थ दादल्यांक, बायलांक आनी समाजाकय कळूंक ना.                        

आमचो इश्ट कवी, लेखक रमेशबाब वेळुस्कार एक वेगळेंच व्यक्तीमत्व. वेगळे पद्दतीची जीण तो जगलो ताका जिवन संगिनी मेयळी तीय ताचेवरीच. भौ. मिथिलेश श्रीवास्तव. तीं दोगांय शिकतना कलकत्ता मेयळी, मोगान पडलीं. लग्न जालीं. तांकां भांगरा सारकीं तीन भुरगीं आसात. पूण जिवीतभर तो हांगा गोंयांत रावलो. ती आपल्या घरा रायबरेली. ताणें आपलें घरदार सोडलें ना. तिणें आपलें घरदार सोडलें ना. सुटी, सण आनी संकट काळार मात तीं सदांच मेयळी. हांव म्हणना सगळ्यांनी अशें जगचें. पूण भौ. मिथिलेशान केन्नाच म्हुणूना हांव एकटें कशें जगतलें? हांव एकटें भुरगीं कशें सांबाळटलें? तिका जे तरेचे जिणे जाय तशी ती जगली, जगल्या हाका म्हणटात सबलीकरण. जंय दोनूय पार्टीनी तें समजून घेवप गरजेचें.                        

म्हाजी एक इश्टीण आसा. लग्न जावचे पयलीच तेणें आपल्या घोवाक सांगलेलें “भुरगीं नाकात जापसालदारकी पेलचीना” दोगांयचो संवसार बरे तरेन चल्ला. मांय-मांव, देर-जाव, भाव-भावजय, भयण-भावोजी, आवय-बापूय ह्या सगळ्यांची काळजी ती जोडयेन घेतात तांचीं भुरगीं आंगा-खांद्यार खेळयतात. पूण स्वता मात ती आपलें काम करूंक मेकळीं. अशी सूट आमी बायलांक दिवप आनी तांच्या घोवांनीय ती समजून घेवप म्हणल्यार सबलीकरण.                        

आनी एक म्हाजीच देख दिता. दुसर्‍यांची देख दितना नांव सांगप काय ना हाची धाकधूक लागता म्हुणून वैयक्तीक देख दिता.                       

आमी 90त पणजे रावंक येयलीं. म्हाजी नोकरी स्थीर, म्हाज्या घोवाची अस्थीर. पूण तरीय म्हाका घर घेवपाची उमेद. दर खेपे हांवें घोवाक सांगप, “घर नाजाल्यार फ्लॅट घेवया?” ताची जाप, “ना, ना आमचें माश्यां घर आसा. रिटायर जातकीच आमी घरा या.” म्हाका पटनासले. म्हाका म्हाजें घर जाय अशें म्हाका दिसतालें. एक दीस म्हाज्या मनांतली घालमेल आमचो लागींचो इश्ट-लेखक आनी विचारवंत दत्ता दा. नायक हाका सांगली. तेणें सांगलें, “तुका योग्य दिसता ते तूं कर फाल्यां भुरगीं व्हड जातकीच म्हणटली आमकां पणजेच रावंक जाय, मागीर? जाले हांवें मनांत पक्के केलें. सुदैवान सिक्थ पे येयलो. तो मेरेन घोवाची नोकरी स्थीर जाल्ली. हांवें तेका म्हाजो पक्को निर्णय सांगलों, ” हांगा (पणजे) जमता तशें घर वा फ्लॅट घेवप” ताणें बारीकसाणेन विचार केलो आनी तकली हालोवन हय म्हणलें.                        

बायलांक आपल्या विचारांचेर स्पश्टता आसूंक जाय पूण जायच म्हणजे जायच वा हट्टीपणान न्हू सारासार विचार करून. आपल्या लोकां कडेन उलोवन, चर्चा करून आनी आमी म्हणल्यार दादल्यांनी, घरच्यांनी, सोयर्‍या-धायर्‍यांनी, समाजान तिका ती मेकळीक दिवंक जाय.                        

पूण एकामेकां कडेन उलोवन, चर्चा करून मनाची स्पश्टता, विचारांची स्पश्टता केन्ना येता? जेन्ना आमी आमचे व्यक्तीमत्व घडयतात तेन्ना, जेन्ना चलयो शिकतात तेन्ना तेणी आपलें व्यक्तीमत्व घडोवपाचेर लक्ष दिवंक जाय. फकत बॉयफ्रेन्ड, तेजे कडले वाद, तेणी आपल्याक वेळ दिवंक ना, तो म्हाका पळयना, तेका म्हाजे पडोन वोचोक ना हेचेरच विचार करून जायना बाय गो, कोव्हिड-19 चो काळ, ह्या वेळार, आजूबाजूच्या लोकांक, घरच्यांक, सरकाराक तुका स्वता मजत जाय पडटली? हेचेर विचार केलो? ह्या कोव्हिडा उपरान्त समाज उभारणेक कितें कोरूं येता हेजेर विचार केलो? सरकार वेवस्थीत काम करता कांय करपशन करता हें कान-दोळे-मन उक्तें दवरून तूं पळयता? कांय फकत तो आनी हांव हेचोच विचार करता? तूं आनी तो हें अस्तित्व? कांय तुजे अस्तित्व म्हणल्यार आनी खुबशें कितें…?                       

हे प्रस्न हांवें कांय चलयांक तशेंच चल्यांकय विचारलें. तेंका राग येयला आसतलो पूण विचारय केला आसतोलो. एक दीस एकटे चली येयले. “हांव जीव दितां, म्हाका जीव नाका”. कित्याक गो? ना म्हाज्या बायफ्रेन्डाक पयली एक गलफ्रेन्ड आसलें. तेणे म्हाका सांगूंक ना. आतां तो म्हाकाय फटयतलो”. हांवें सरळ ताका एका मनसल्लागाराचो नंबर दिलों. तांणी खंय ताका विचारलें, “तुजें वय कितें?”. “एकुणीस वर्सां”. ताणें जाप दिली. मनसल्लागारान सांगलें, “इतल्या बेगीन कमिटमॅण्ट दिवप न्ही. तुजे वय ल्हान आसा. एकामेकां कडेन इश्टागत दवरात. समजून घेयात. आत्ता सासणाची एक जावपाची भास किद्याक जाय? “पयली व्हड जा तुज्यो आवडी-निवडी समजून घे. जिवितान किदें करूंक जाय हेचेर चित.” ह्या उलोवपांतल्यान तें सावचीत जालें. आता ह्या कोव्हिडाच्या वेळार फकत “बॉयफ्रेन्ड” जप सोडून वेगवेगळे पदार्थ करता, कोव्हिडा विशीं लोकां कडेन उलयता, ऑनलायन बिझनेस करता आनी म्हाका हें सगळें पळोवन खूब बरें दिसता.                        

आगो बायांनो, पयली स्वताची तांक, स्वताचीं सपनां, स्वताक कितें जाय ते समजून घेयात आनी ते स्वता मेळोवपाची आस्त केळयात आनी जो तुमचीं सपनां समजतलो जमता तसो तुमका वांगड दितलो, आदार दितलो आनी आदर दितलो तो जिवन साथी निवडा. तो मेरेन तुमी जातली चोवीस-पंचविसाची, मातशी जून जातली…

 

प्रशांती तळपणकार