व्हिएतनाम?... कित्याक? चीनाक फाट दाखोवन आमी चूक करिनात मूं? – हृषिकेश कदम

सगळ्या संवसाराक चीनाचेर भलतोच राग आसा. चीनाक कुशीक दवरून मुखार वचप होच सूर आयकूंक येता. संवसारांतले दुसरे म्हान अर्थवेवस्थेक असो भायर उडोवप इतलें सोंपें? काय आमी हुंदकाच्या रागान घराक उजो लायतात?

        गुगल आनी मायक्रोसॉफ्ट सारकिले कंपनीन आपलें उत्पादन चीनांतल्यान भायर व्हरपाचें थारायलें तेन्ना ह्या विचाराक आनीक बळगें मेळ्ळें. व्हडल्यो कंपन्यो भायर सरचे पयलींच ल्हान कंपन्यांनी चीन सोडून फुज्ज्यो काडल्यो. ह्या बोवाळांत फायदो करून घेवपाक भारत तयार आशिल्लो. भारतान सगळीं दारां सगळ्यांक सताड उकतीं केलीं आनी येवकार गीत गायत रावलो. पूण सगळे सोयरे सरळ शेजार्‍यागेर वचपाक लागले. आनी मोदी सरकाराच्यो भुंवयो वयर गेल्यो. कंपन्यांक यो म्हणलें म्हणून जालें ना. आपलें घर निवळ आनी योग्य आसा काय ना हें पळोवपाक तो विसरलो.

        कोरोना व्हायरसान संवसारांत आपलें तांडव करचे पयलींच भारताची अर्थवेवस्था खालाविल्ली आनी तातूंत भारताची वाड 2 ते 3 टक्के अशी अपेक्षीत आशिल्ली. मोदी सरकार 2.0 पयलींच खूब ताण सोंसतालें. आरबीआय रिझर्व्ह सोंपयले उपरांत एसबीआय कडेन बोट दाखयत चलतालें. आतां कशिल्ल्यांत कावळो लागलो म्हणल्यार अतिताय जावची ना. पूण मोदी सरकार हातूंतल्यान वयर येवपाचो यत्न करताच. पूण तो कसो करप हें ताका खबर ना आनी हांगा सावन अर्थवेवस्था आनीक इबाडली जाल्यार हो आरोप चीन आनी कोरोनाचेर हें थारिल्लेंच आसा.

        पयल्या टप्प्यांत चीनांतल्या 15 कंपन्यांनी पळ काडलो. तातूंतल्यो फकत दोन भारतांत आयल्यो. बाकीच्यो कंपन्यो व्हिएतनाम आनी थायलँडाक गेल्यो. भारत संवसारांतलो सगळ्यांत व्हडलो उपभोक्ता तरीय आसतना व्हिएतनाम कित्याक? भारतांत येवपी कंपन्यांची क्वालिटीय पळोवपाची गरज आसा. सॅमसंग, फॉक्स्कॉन, निनटेंडो सारकिल्यो व्हड कंपन्यो व्हिएतनामांत गेल्यो जाल्यार, प्रोकोन, पॅसिफीक सारकिल्यो ल्हान पॅकेजींग कंपन्यो भारतांत आयल्यो. हाचो अर्थ सरकारान कितें लावप?

        अर्थ सामको सोंपो. ह्या कंपन्यांक पोशक वातावरण भारत निर्माण करपाक शकलो ना. तुमगेर सोयरे येना कारण तुमचें घर निवळ ना. इतलें सोंपें. पूण आतां घर निवळ करपाक वेळ तरी आसा? व्हिएतनामान कितें केलें तें पळोवया.

1. पयले सुवातेर इन्फ्रास्ट्रक्चर –

        अमेरिकेन व्हिएतनामांत धुमशेण घातिल्लें तेन्ना भारत प्रगतीचीं पावलां गाठपाचो यत्न करतालो. पुरायपणान उध्वस्त जावन आपल्या पांयार उबो रावपी हो देश. तांणी भारता परस कितलेशेच पटीन चड इन्फ्रास्ट्रक्चर आपल्या देशांत तयार केलां.

2. भलायकी आनी शिक्षण –

        डोई मोई रिफॉर्म 1986 वर्सा आपणायले उपरांत भलायकी आनी शिक्षण क्षेत्रांत व्हिएतनामान खूब भर दिलो. समाजवाद सोडून मार्केट ओरियेंटेड मनीसबळ तयार करपाचेर भर दिलो. ह्युमन कॅपीटल म्हणटकच तातूंत भलायकी, शिक्षण, न्युट्रीशन, सोशल सेक्युरिटी, पॅन्शन सगळेंच येता. भारत ह्युमन कॅपीटलाचेर जीडीपींतलो 7.5 टक्के खर्च करता जाल्यार व्हिएतनाम फकत भलायकेरूच 7.5 टक्के खर्च करता.

3. सप्लाय चेन –

        आतां चीनांत इतलीं वर्सां एक चेन तयार जाल्या. तातूंत रॉ मटेरियल दिवपी धरून होलसेलर मेरेन आसात. ही चेन एका दिसांत तुटपाची ना. व्हिएतनाम शेंतजेन मार्केटा कडेन खूब लागीं आशिल्ल्यान ताका हो लाव सदांच मेळटलो.

4. स्टेबल करन्सी –

        व्हिएतनामाची करन्सी क्रावलींग पेग पद्दतीक लागून खूब स्टेबल आसा आनी फ्री फ्लो, प्लॅक्सीबल एक्स्चेंज रेट हाका लागून भारताची तितलीच अस्थीर. हें सगळें आसून लेगीत आशियान फ्री ड्रेडाक व्हिएतनामान प्राधान्य दिलां. तेच बरोबर ईयू आनी अमेरिके कडेन ट्रेड पॅक्ट करून दवरला. जाचो भारतान विचार लेगीत करूंक ना. जागतीक बँकेच्या अदमासा प्रमाणें व्हिएतनामांत कोरोनाक लागून जीडीपी 1.5 टक्के सकयल देंवून 6.5 टक्के येतली आनी भारत 1 टक्को अश्या वेळार व्हिएतनामांत वचप कंपन्यांक चड फायद्याचें दिसप सभावीक.

        आतां दुसर्‍या टप्प्यांत लागीं लागीं 1000 अमेरिकी कंपन्यो चीनांतल्यान भायर येवपाची खबर पातळ्ळ्या. पयल्या टप्प्यांत नाकार पडले उपरांत आतां तरी उबे रावपाक भारताक जमतलें?

        ॲबॉट लॅबॉरोटोरीज सारकी एक कंपनी येवप म्हणल्यार लेगीत भारताक कितलोसोच फायदो जातलो. अश्या वेळार भारतान एक नवो तर्क आपणायला. मेळटा ते म्हायती प्रमाणें, ह्या 1000तल्या 500 कंपन्यांक फावो तशें वातावरण तयार करपाची खात्री सरकारान दिल्या. ताची उलोवणीय जाल्या.

        आतां ह्या कंपन्यांक पुरक अशें वातावरण म्हणल्यार कितें अशें सरकाराक विचारल्यार ताकाच खबर ना. तांणी नवो युक्तीवाद चलयलो. मोदी सरकारान आपलें घर जाय तशें ना म्हणून सोयर्‍यांकूच तुमकां कसलें घर जाय अशें विचारपाचें थारायलें. मेळटा ते म्हायती प्रमाणें, ह्यो कंपन्यो आतां अटी थारावन भारतांक दितल्यो आनी भारतान त्यो मुकाट्यान मान्य करून ह्या सोयर्‍यांक घरांत घेवपाचें हो आमचो दिश्टीकोन आनी हेंच आमचें धोरण!

        भारताची लाचारी अमेरिके मुखार परतून चालू जाल्या. ह्या बोवाळांत भारतान जागतीक तेल दर उणे जाले तेन्ना भरपूर आयात करून दवरला. खूब प्रमाणांत मनीसबळ भारता कडेन आसा. व्हिएतनामा परस चड जमीन आमचे कडेन आसा अशें भारताची सरकारी यंत्रणा सांगता. आमी व्हिएतनामा सारकिल्या देशा कडेन सद्या अर्थीक झूज झुजतात अशें मान्य करपाची तयार सरकाराची ना. नाक तरी केदें?

        कोरोना आड झुजपाचे पद्दतींत व्हिएतनाम आनी भारतांतलें केरळ राज्य हातूंत मोटें साम्य दिसून आयलें. सवाय दरांत मेळपी भलायकी सेवा आनी सुसज्ज सरकारी भलायकी यंत्रणा सामकार आशिल्ली. भारत सरकार केरळ मॉडेल घेवन संवसाराच्या मुखार आमी बदलपाक शकतात हें उदाहरण दाखोवपाक लागलां. हरशीं केरळ सरकाराक कितलेंय उणें दाखोवपाचो यत्न भारता भितर जावं दी. संवसारा मुखार केरळाक मुखवटो करपाचें काम चालू आसा.

        हें सगळें करून अखेरेक निश्पन्न कितें जातलें? व्हिएतनाम, भारत, इंडोनेशिया खंयूय जरी कंपनी गेली तरीय आमी चीना इतलें सवाय उत्पादन केन्नाच करपाक पावचें नात. उत्पादनाचो खर्च कितलोय सवाय केलो तरीय चीना परस 8 ते 12 टक्क्यांनी वाडटलोच. आतां हो वाडिल्लो दर उपभोक्त्यान फारीक करपाचो. सगळ्यो वस्तू म्हारग जातल्यो आनी ताचेर कोणाचोच ताबो उरचो ना. हेच मजगतीं, चीनान स्वताच्यो कंपन्यो चालू केल्यो जाल्यार तांचे कडेन आनी केन्नाच सर्त करपाक शकचे नात. चीनाक फाट दाखोवन आमी चूक करिनात मूं?

हृषिकेश कदम

काणकोण, गोंय.