शिक्षणाक जिणेपध्दत करप ही काळाची गरज - शुभा बरड

कॉलेजीचें निमाणें वर्स सोंपलें वा एखादो वेवसायीक अभ्यासक्रम पुराय केलो म्हळ्यार आपलें शिक्षण सोंपलें अशें कितल्याशाच जाणांक दिसता. खरें म्हळ्यार आमचे जिणेंतलो दरेक खीण आमकां कितें ना कितें तरी शिकयताच. पूण त्या वटेन आमचें लक्ष चडशें केन्नाच वचना. ज्या तरेन खंयच्याय विचारवंताकडल्यान शिकूं येता तेच तरेन एका नव्याच जल्मल्ल्या भुरग्या कडल्यानूय शिकूं येता. आमच्या संपर्कांत येतल्या प्रत्येक मनशा कडेन, तशेंच आमच्या सदचे जिणेंत घडटल्या वेगवेगळ्या प्रसंगांतल्यान वा वेव्हारांतल्यान देख घेवपा सारकें कितें तरी आसताच. हें शिकून घेवपाची आमची तयारी आसपाक जाय,  आमची स्वताची इत्सा आसपाक जाय. सोंप्या उतरांनी सांगचें जाल्यार शिक्षण म्हळ्यार कितें? तर आपल्याक जें खबर आसा तें दुसर्‍याक सांगप आनी जाका तें खबर ना ताणें तें ज्ञान आत्मसात करून घेवप. ल्हान भुरग्यान मारिल्ल्या दिमकुर्‍यां सावन वयस्क मनशाच्या हातांत आशिल्ल्या बडये मेरेन सगळेंच शिक्षण. शिक्षणांतलें दिवप-घेवप कदीम काळा सावन चालू आसा. राजा महाराजा आपले पूत वयार येतकूच तांकां शिक्षणा पासत रुषी-मुनींच्या आश्रमांत धाडून दिताले. हांगासर तांकां तांच्या पुराय जिणेंत, वेगवेगळ्या पांवड्यांचेर उपकारा पडटलें अशें शिक्षण मेळटालें. देखीक, वेद-विद्या, धनुरविद्या, राजशासन आनी हेर. ही परंपरा चालूच आसताली. आयज हेंच ज्ञान आमकां पुस्तकांतल्यान, इंटरनॅटांतल्यान मेळटा.

पूण आयज एक गजाल सोंप्यापणान नदरेंत येता, आनी ती चडशे शिक्षक मान्य करतले. आयचो ‘विद्यार्थी’ पुस्तकांतल्यान शिकता अशें म्हणलें तरी ताचें उपयोजन कशें करप हाची म्हायती ताका खुबच कमी प्रमाणांत आसा. मुळांत ती जाणून घेवपाची उत्सूकताच ताच्यांत ना. हाका आडवाद आसाच. एका धव्याफुल्ल्ल कागदार जें बरयलां तें पोपटपंची वरी पाट करून परिक्षे वेळार तें दुसर्‍या धव्याफुल्ल कागदार ओंकप इतलेंच ताका खबर आसा. आपणें घेतिल्ल्या शिक्षणाची सार्थकताय केन्ना जातली? जेन्ना त्या शिक्षणाचो खंय तरी, कशे तरेन तरी वापर जातलो, ताचें उपयोजन जातलें. हें विद्यार्थ्यान समजून घेवंक जाय. शिक्षणाचो हेतू फकत पदवी वा नोकरी मेळोवप आसचो न्हय. तर आपल्याक कितें तरी नवें मेळटलें, समाजाक आपले परीन आपूण कितें तरी योगदान दितलो हो आसपाक जाय. शिक्षणांतल्यान नव्याची निर्मणी जावंक जाय. ती वृत्ती प्रत्येकान आपल्या भितर निर्माण करपाक जाय. ताका सातत्यान सारें-उदक घालूंक जाय. तांकां मार्गदर्शन करपाक तांचे पालक आनी शिक्षक आसतलेच. पुणून शिकप्यां भितर शिकून घेवपाचीच इत्सा ना जाल्यार सगळ्यांचेच प्रयत्न फुकट वतले. वर्गांत बरे तरेन शिकून पयलो नंबर घेवपी विद्यार्थ्यान लेगीत पयलो नंबर न्हय तर तो पयलो नंबर मेळोवपाक करचे पडटल्या धडपडीचेर, काडचे पडटल्या त्रासांचेर विचार करपाक जाय. ते धडपडीचेर, आपल्या यत्नांचेर आनी आपल्या कडल्यान जाल्ल्या चुकांचेर बारीकसाणेन विचार करपाक जाय, तातूंतल्यान शिकपाक जाय. विद्यार्थ्यांनी कॅरियर ओरिऍण्टेड न्हय तर ॲज्युकेशन ओरिऍण्टेड जावंक जाय. आनी शिक्षण फ्युचर ओरिऍण्टेड.

कोवीड महामारीक लागून आयज ऑनलायन शिक्षणाची गरज उप्रासल्या. एके वटेन हीय पध्दत बरीच. शिकप्यांक जो सद्या वेळ मेळटा तातूंतल्यान ते साबार गजाली यंत्र आनी तंत्राच्या माध्यमांतल्यान शिकपाक पावतले. हांगा एक गजाल लक्षांत दवरप गरजेची. ऑनलायन शिकयतना वर्गांत आशिल्ल्या वरी भुरगीं शिक्षकाच्या समोर आसनात. वर्गांत प्रत्यक्ष शिक्षक मुखार उबो रावन जितलें आनी जशें शिकयता, तशें शिकोवपाचेर हांगा कांय बंधनां येतलींच. भुरग्याची मानसीक अवस्था वा ताच्या तोंडा वयले हावभाव शिक्षकाक कळचे नात. हाका लागून जितली तकालस शिक्षक भुरग्यांक ऑनलायन शिकोवपा खातीर घेतात, तितलीच तकालस विद्यार्थ्यांनीय घेवप गरजेचें. शिक्षकांक लेगीत ही ऑनलायन पध्दत शिकचीच पडल्या हें आमी विसरूंक फावना. हांगा चड तकालस घेवची पडटली ती पिरायेन ल्हान आशिल्ल्या विद्यार्थ्यांच्या पालकांक आनी ग्रामीण वाठारांनी रावपी विद्यार्थ्यांक. मेळटा तो सगळोच वेळ ऑनलायन शिक्षणाक दिवचे परस विद्यार्थ्यांनी बरीं बरीं पुस्तकां, खबरापत्रांचेर वा मासिकांचेर आयिल्ले लेख, काणयो, गोश्टी आनी हेर वाचूं येतात. कारण त्या ऑनलायन पध्दतीचोय भलायकीचेर वायट परिणाम जावंक शकता. अशे हे परिस्थितींत विद्यार्थ्याचेर मनाचेर ताण पडपाची संभावना आसता. देखून स्वता विद्यार्थ्यानूच आपल्या मनाची तयारी करप गरजेचें. आपल्याक एका वेगळ्या माध्यमांतल्यान ज्ञान मेळटलें. तें आपणें आपले कुवती प्रमाण पचोवंक जाय हाची जाणीव प्रत्येक विद्यार्थ्याक जावंक जाय. हातूंतल्यान तांकां शिक्षणाचो त्रासूय जावचो ना आनी मेळिल्ल्या वेळाचोय परिपूर्ण वापर जावंक पावतलो.

आयचो एकविसाव्या शेंकड्यांतलो समाज हो पुरायपणान विज्ञान आनी तंत्रज्ञानाचेर जगपी समाज जावन आसा. मनशाच्या शारिरीक श्रमाचो कमीच वापर आनी यंत्रांचो चड प्रमाणांत वापर मनीस आतां करपाक लागला. तंत्र आनी यंत्राच्या आदारान मनशान आपली जीण आनी आपलें जगप खुबच सोंपें आनी समृध्द करून घेतलां. पूण ह्या यंत्रज्ञान आनी तंत्रज्ञाना खातीर लेगीत कांय जाणांक आपली बुध्दिमत्ता रगड्यांत घाल्ल्या सोये वरी काणची पडल्या. नवो सोद लावपा खातीर रातीचे दीस करचे पडल्यात. दोळ्यांच्यो मुयो करच्यो पडल्यात. लायिल्ल्या सोदाचें म्हत्व सामान्य लोकांक पटोवन दिवचें पडलां. त्या खातीर हात-पांय मारचे पडल्यात. लोकांक तांच्याच भाशेंत आनी तांच्याच उतरांनी शिकोवचें पडलां. त्या खातीर नव्यान एक फावट लोकवेव्हारांतली भास शिकची पडल्या. दुसर्‍या उतरांनी सांगचें जाल्यार तांकांय शिकचें पडलां. ह्या बदलत्या समाजांत सातत्यान नव्या ज्ञानाची भर पडत आसता. तें आमचे मेरेन पुस्तकां, इंटरनॅट, खबरेपत्रां, मासिकां हांच्या माध्यमांतल्यान पावता. काळा वांगडा लागिल्ल्या ह्या धांवपाच्या सर्तींत जैतिवंत जातले जाल्यार शिक्षणाक आनीक कसलीच न्हय पूण जगपाची एक पध्दत म्हणून पळोवप सामकें म्हत्वाचें. समाजांतलें ज्ञान मेळोवपाक वा आपल्या परीन समाजीक विकासांत आपलें योगदान दिवपाक शिक्षणा खातीर दुसरो खंयचोच पर्याय ना हें आमी मान्य करपाकूच जाय.

 

शुभा बरड