दर नव्या वर्साक आमी संकल्प करतात, तो फळादीक जावचो म्हण वावुरतात. तसो दर वर्सा संवसारीक बायलां दीस येता. डजनांनी कार्यावळी जातात. चार दीस बायलांचें सशक्तीकरण, लिंग समभाव, अत्याचार हाचेर चर्चा जाता आनी मागीर येरे माज्या मागल्या. नव्या वर्सा सारके कांय संकल्प बायलां दिसा निमतान जाणीवपूर्वक आमी करपाचो आतां वेळ आयला. तें संकल्प पुराय करपाक मात जण एकल्यान हातभार लावपाक जाय. हातूंत आपल्या एकट्याचेच न्हय तर पुराय मनीस कुळयेचें भलें आसा.
आमच्या भुरग्यांक, घोवाक कितेंय जालें, थंडी, ताप जाल्यार आमी ताका दोतोरा कडेन व्हरपाक मुखार सरतात. पैशे ना सुद्धा जाल्यार कोणा कडल्यान घेवन वा खंयच्यानूय पैदासून हाडटात. पूण हयगय करिनात.
आनी तेच वाटेचें आमकां कितें जालें जाल्यार? मातशे कितें जाल्यार कानामनार घेयनात. सोसतात. सोसूं नजो जाल्यार दुखीची पेरासीटामोल गुळी घेतात आनी कामाक लागतात. परत जालें जाल्यार परतूय तशेंच करतात. बरें, खंय कितें जाला तें सांगपाक लज दिसता जाल्यार आमीच पळयनात. पळयले नाशें करतात. निदान हाच्या फुडें तरी आमी उलयतलीं. सांगतलीं, फुडाकार घेवन दोतोरा कडेन, समुपदेशका कडेन, मानसोपचारतज्ञा कडेन वयतलीं म्हणपाचो संकल्प केल्यार कसो कितें?
बायलांचो आत्मसन्मान सोपोवपी, तांकां मनीस म्हण न्हयकारपी, एक वस्त म्हण पाचारपी कांय ल्हान ल्हान गजाली ज्यो शक्य आसात त्यो बंद करूं येतात. आमकां खबर आसता तें चुकीचें, तरी संवयेन जाव जाल्यार अज्ञानान जाव आमी तें वापरतात. देखीक, म्हाका हांगा अमके कडेन दिलां, तुका खंय दिलां? अशें सहज म्हणटात. एकमेकांक विचारतात. बायल ही एक वस्त न्हय. ती मनीस. हें आमी परत एकदां आमच्या मानाकाळजार कोरांतून घेवया.
कोणा बायलेचो घोव मेलो म्हणटकीत सगळी सोयऱ्यां धायऱ्यां येतात. सोण्णांचे नाल घालून तिची व्हटी भरतात. तिका फातयो माळटात. फुडें केन्ना कपळाक लावंक मेळचेना म्हण फुडल्या सगळ्या वर्सांचो कुकूम वांगडाच लावन कपाल तांबडे करून उडयतात. आनी इतलें करप कमीच म्हूण जायत घडये आंगणांत घोवाच्या मड्याचे देगेक तिका हाडून हो सगळो विद्रुपतायेन केल्लो शृंगार उरबडून काडटात. सगळो पिसडून त्या मड्यार घालतात. ही सगळी प्रथा कोण करता, खास करून बायलां करीत, जाल्यार, तांकां तें आवडना आनी कोणाक करता तिका तर त्यो नरक यातना अजिबातूच नाका आसतात. एके देगेक तिच्या काळजाचो कुडको पडलेलो आसता आनी आयुश्यभर जिवाच्या आकांतांत जपलेलो आयावपणाचो मान असो दुसरे वाटेन पिसडून उडयतात. कोणाक पटटलें हें? तरीय तें चालू आसा. आजुनूय. . तुमकां दिसना हें आतां तरी थांबपाक जाय अशें?
हें करपाक कोणाकूच नाका आसता पूण परंपरा म्हण करचे पडटा म्हणटात. मातशे वेळाकाळाचें भान दवरून अश्मयुगांतल्यो ह्यो प्रथा बंद करपाचो निग्रह करूं नजो? ती स्वता आनी तिका मेळपाक येवपी ऐकूच रडगाणे गायतात. आपल्याक कोनशाक उडयलें..... आपले दोके मोडून उडयले.... चारचौगां मदीं भोवप कुस्तार जालें आतां..... ही मानसीकता बदलचिना. विधवा बायलांक जो मेरेन मानाची सुवात समाजांत मेळना तो मेरेन हें बदलप कठीण आसा. कमीत कमी बायलांनी तरी हो भेदभाव काबार करपा खातीर पेंगट बांदचें.
मनीस मेल्या उपरांत ताका जळयताना सरणाचेर ताचे सगळे कपडे काडपाची एक काळाभायरी प्रथा चालू आसा. तो मागीर दादलो आसूं वा बायल, कपडे कित्याक काडपाक जाय? जितें आसताना सगळें सांबाळून दवरचें. दुपट्टा सुद्धा कुशीक सरल्यार सारको करीत रावपाचो. हांगसून हें दिसना न्हू, थंच्यान तें दिसना न्हू हाची सरकी काळजी घेत रावप आनी मेल्या उपरांत सगळें लोकांक दाखोवप? कित्याक म्हण? जल्माक येता तेन्ना मनशाक वळख नासता. मरता तेन्ना एक अस्मिता घेवन ती व्यक्ती मरता. तेन्ना उपकार करून हें आमी शक्य जाता तशें समजणी दिवन बंद करूं शकना?
मुरगांव, फोंडा नगरपालिकेन, शिरगांव पंचायतीन ग्रामसभेक ठराव घेवन थारायला की तांच्या वाठारांत कपड्या सयत मडीं लासतले म्हण, असो ठराव हेर पंचायती घेवंक शकनात? ठराव घेतिल्ले कडेन ताची अंमलबजावणी जाता काय ना, तेवूय पळोवपाची गरज आसा.
लग्न नोंदणी करताना सरकाराक दोन गवाय जाय पडटात. आमी हांकां वळखता म्हण. तशेंच मरणाचो दाखलो दितना सरकारान दोन गवाय सक्तीचे करचे. ते गवाय दितले की ह्या मरणा वेळार कुडीचें कपडे काडूंक नासलें आनी ताचे बायलेची कसलेच तरेची विटंबणा करूंक नासली. ह्या गवायांनी एक गवाय बायल आसची.
मरण प्रसंग हो एक सामको कसवटेचो खीण. घरांतले बायलेक तर सगळेंच कठीण जाता. आपल्या संवसारा खातीर घरा खातीर आपली पुराय जीण ओंपपी, घरांतल्या जण एकल्या मनशा खातीर तळमळपी तो जीव आकूळ पिकूळ जाता. तिचो घोव भायर पडटा तेन्ना तिचे वांगडा त्या खिणाक घरांतलो कोण एकलो उबो रावपाक शकना? मातशें तें आसूं आं.... आतां असलें करूं नये...... आदींच तिची अवतिकाय जाल्या..... तिका आनीक त्रास दिवं नये.... तिच्यान जायना पळय....अशी समजणी दिवन आनी सेगीत वांगडा रावन तिका धीर दिवपाक आमी शकना जाल्यार कित्याक जाय आमी फामील म्हूण आनी इश्ट परिवार म्हूण.... ?
ह्या वर्सा संवसारीक बायलां दिसा निमतान दर एका घरांतल्या दादल्यान आपले आवय, भयणीक, काकीक, मामीक आनी हेर बायलांक एक भेट दिवची. चिरकाळाची. वांगडाची. बायलांनीय एकमेकांक दिवची ही भेट. तूं भीवं नाका.... हांव आसा.... हो विश्वास. तुज्या मरणा वेळार आनी तुज्या घोवाच्याय......
अशें जायत जाल्यार आमकां बायल म्हण मरपाक भंय दिसचो ना..........
नमन सावंत धावस्कार
वाळपय, गोंय
No comments:
Post a Comment