Thursday, 11 June 2020

ऑनलायन शब्दकोशांचो अनुवादकांक आदार - स्नेहा सबनीस


कोरोना विशाणू आनी लॉकडावनाचे फाटभुंयेर पुराय संवसारांत जायतो बदल घडपाक लागला. तंत्रगिन्यानाच्या मळार तर नदरेंत भरपा सारको बदल जाला. तंत्रगिन्यानाक भिवपी आनी शिणपी आतां तंत्रगिन्यानाच्या मोगांत पडल्यात. नवे कितें शिकपा खातीर लोक ऑनलायन माध्यम वापरूंक लागल्यात. भुरग्यांच्या शिक्षणांत आडमेळीं आयिल्ल्यान आतां ऑनलायनाचोच आदार. कला प्रकार शिकपा खातीर साबार ऑनलायन अभ्यासक्रम सुरू जाल्यात. तेच भशेन, अणकार करतना आतां ऑनलायन यंत्रणेचो चड आदार जावपाक लागला. 

    खंयचेय भाशेंत अणकार करतना अनुवादकाक सामकी गरजेचीं साधनां म्हणल्यार शब्दकोश, उतरावळ, पारिभाशीक कोश, समांतर कोश आनी हेर कोश. इंग्लीश, हिन्दी, मराठी, तमीळ सारकिल्या भाशांनी वेगवेगळ्या तरांचे कोश आसात. पूण कोंकणी भाशेंत अणकार करतना ही अडचण अनुवादका मुखार येता. कोंकणी भाशेंत अणकार करतना आदार जाता तो कांय मेजक्याच शब्दकोश आनी उतरावळींचो. त्यो म्हणल्यार, राजहंस प्रकाशनाचो प्रकाश थळी हांचो इंग्लीश ते कोंकणी; सुरेश बोरकार, मुकेश थळी आनी दामोदर घाणेकार हांचो कोंकणी ते इंग्लीश शब्दकोश; गोवा कोंकणी अकादेमीचो डॉ. मनोहरराय सरदेसाय हांचो इंग्लीश ते कोंकणी; डॉ. अनंत राम भट हांचो हिन्दी ते कोंकणी शब्दकोश; चंद्रकांत केणी हांचो इंग्लीश-कोंकणी-हिन्दी उतरावळ कोश; तानाजी हळर्णकार हांचो कोंकणी ते हिन्दी शब्दकोश; कोंकणी भाशा मंडळाचो शांताराम हेदो हांचो कोंकणी ते कोंकणी शब्दकोश; राजभाशा संचालनालयाचो प्रशासकी शब्दकोश; ब्रॉडवे प्रकाशनाचो गुरुनाथ केळेकार हांचो इंग्लीश ते कोंकणी शब्दकोश; इजिदोर दांतस हांचो रोमी लिपी इंग्लीश ते कोंकणी शब्दकोश आनी हेर.

पूण खुबदां शब्दकोश लागीं नाशिल्ल्यान वा वाचनालयांत वचून शब्दकोशाचो आदार घेवप शक्य नाशिल्ल्यान ऑनलायन कोश हो एकूच पर्याय अनुवादका मुखार उरता. लॉकडावनाच्या काळांत तर ऑनलायन कोशांचो सगळ्यांत चड फायदो जावपाक लागला. कोंकणी भाशा मंडळ, गोंय संस्थेन शब्दकोश डॉट कॉमाच्या सहकार्यान कोंकणी शब्दकोश संकेतथळ आनी प सुरू केला. ह्या पांत सद्या तरी 35,000 सुमार स्त्रोत नोंदी आसात. ह्या ऑनलायन शब्दकोशाक लागून जाय तेन्ना जाय थंय कोंकणी शब्द हाता-बोटांचेर मेळटा. सहज आनी सोंपेंपणान. तशेंच कोंकणी शब्दाचो वाक्यांत कसो उपेग जाता हो प्रयोगूय हालींच सुरू जाला. पूण ह्या शब्दकोशाक घटाय हाडपाक निदान लाखभर तरी उतरांची भर जावपाक जाय. कोंकणींत विशयां प्रमाण कोशांचो उणाव आसा. तो भरून काडपाक जाय. 

सद्या विशयां प्रमाण शब्दकोशा खातीर अनुवादकाक मराठी वा हिन्दी भाशेंतल्या कोशांचो आदार घेवचो पडटा. गूगल ट्रान्स्लेट ह्या संकेतथळ आनी पाचेर हिन्दी, मराठी धरून शंबरां परस चड भाशा उपलब्ध आसात. ह्या पाचो अनुवादक सगळ्यांत चड उपेग करतात. ते उपरांत, शब्दकोश डॉट कॉम ह्या संकेतथळाचेर कोंकणी धरून धा भाशांचो ऑनलायन कोश मेळटा. ह्या शब्दकोशाचेर हिन्दी आनी इंग्लीश शब्दाचो उच्चार, ताची व्याख्या, इंग्लीश समानार्थी शब्द, ताचो वाक्यांतलो उपेग आनी वेगवेगळ्या विशयां प्रमाण त्या शब्दाचो अर्थ मेळटा. एका इंग्लीश शब्दाचो अर्थ समजूंक ह्या शब्दकोशाची मजत जाता. खंडबहाले ह्या ऑनलायन कोशाचो इंग्लीश शब्दाक मराठी समानार्थी उतर मेळोवंक वापर जाता. तांचो कोंकणी शब्दकोशूय आसा. पूण तातूंत चडशा शब्दांचे उच्चार मंगळुरी कोंकणींत आसा. ते खातीर गोंयच्या अनुवादकांक ताचो तितलो फायदो जायना. 

भारत सरकाराच्या मानव संसाधन आनी विकास मंत्रालयान अनुवादकांच्या फायद्याचे जायते उपक्रम चालीक लायल्यात. मंत्रालया अंतर्गत येवपी विज्ञानीक आनी तंत्रीक शब्दावली आयोगान प्रशासकी, गणीत, विज्ञान, शेती, वाणिज्य, भाशाशास्त्र, राजशास्त्र, समाजशास्त्र, अभियांत्रिकी, पत्रकारिता, विद्युत आनी हेर जायत्या विशयांचेर शब्दकोश आनी पारिभाशीक कोश निर्माण केल्यात. हे सगळे शब्दकोश तांच्या संकेतथळाचेर उपलब्ध आसा. तशेंच भारत सरकाराच्या सगळ्या मंत्रालयांनी उजवाडाक हाडिल्ले शब्दकोश आनी परिभाशा कोश भारतवाणी डॉट इन ह्या संकेतथळाचेर एकेच सुवातेर मेळटा. हे शब्दकोश पीडीएफ स्वरुपांत डावनलोड करूं येतात. ह्या संस्थांच्या शब्दकोशांच्यो छापील प्रती दिल्लीच्या कार्यालयांतल्यान टपालान मागोवपाची गरज ना. ते भायर, तांच्या जायत्या शब्दकोशांच्यो आवृत्यो आतां सोंपिल्ल्यान तांच्यो छापील प्रती मेळनात. ते खातीर, शब्दकोशांच्या पीडीएफ प्रतींचो अनुवादकांक लाव जाता. पूण हे शब्दकोश 1980 ते 1990 काळांतले आसात आनी ते अद्यावत जावंक नात. 

नवी दिल्लींतल्या केंद्रीय हिन्दी संस्थाचो भारतीय भाशा कोश आसा. तो सामको उपेगाचो. ह्या कोशांत कोंकणी, हिन्दी, मराठी, संस्कृत धरून 18 भाशांनी एका शब्दाक कितें म्हणटात ते मेळटा. आतां ताची अद्यावत प्रत आयल्या. तातूंत 22 भाशांचो आसपाव केला. ह्या कोशांत कड्डणां, दुयेंसांचीं नांवां, उपचार, दीस, म्हयने, प्रशासकी, कायदो विशयक, रसायन, रंग आनी हेर वेगवेगळ्या विशयांचे शब्द आसपावीत केल्यात. ह्या शब्दकोशांच्यो छापील प्रती exoticindiaart.com ह्या संकेतथळा वयल्यान मागोव येतात. 

भारत सरकाराच्या ई-महाशब्दकोश ह्या संकेतथळाचेर इंग्लीश शब्दाचो हिन्दी अर्थ, ताची व्याख्या, वाक्यांत उपेग आनी ताची व्याकरणी बांदावळ समजूंक मेळटा. तशेंच गृह मंत्रालयाच्या राजभाशा विभागान आनी केंद्रीय अनुवाद ब्युरोन आपले हिन्दी शब्दकोश आनी हेर प्रकाशनां ऑनलायन घाल्यांत. इतलेच न्हय तर नाबार्ड, वेधशाळा, रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया हांणी आपआपल्या विशयाचे इंग्लीश-हिन्दी शब्दकोश संकेतथळाचेर ऑनलायन पद्दतीन उपलब्ध केल्यात. 

हिन्दी सयत मराठी कोशांचो अनुवादकांक खूब आदार जाता. मराठीचो ऑक्फर्ड कोश पुस्तक रुपांत उपलब्ध आसा. तशेंच प्रगती बूक्स प्रा. लि. प्रकाशनाचे वाणिज्य, विज्ञान, कायदो, अर्थशास्त्र, समाजशास्त्र, भुगोलशास्त्र अशे साबार विशयां प्रमाण इंग्लीश-मराठी शब्दकोश पुस्तक रुपांत मेळटात. ते भायर संकेतथळ आनी पाच्या स्वरुपांत जायते शब्दकोश मेळटात. महाराष्ट्र सरकाराच्या भाशा संचालनालयाच्या संकेतथळाचेर शब्दकोश ऑनलायन स्वरुपांत उपलब्ध आसात. शिक्षण, गणीत, शेती, भुगोल, मानसशास्त्र, अर्थशास्त्र, रसायनशास्त्र, भौतीकशास्त्र आनी हेर विशयांचे कोश सोंपेंपणान मेळटात. इंग्लिशींत एका शब्दाचो अर्थ समजना तेन्ना ताचो मराठी वा हिन्दी अर्थ समजून कोंकणींत अनुवाद करपाक मजत जाता. 

इंग्लिशींत रॅट आनी मावस हे दोन शब्द आसात. पूण कोंकणींत तांकां दोगांकूय हुंदीर म्हणटात. इंग्लिशींत ऑक्स आनी बूल हीं उतरां आसात. तांकां दोगांकूय कोंकणींत बैल म्हणटात. तशेंच स्टॅण्डर्ड ह्या इंग्लीश शब्दाक जायते अर्थ आसात. कोंकणींत ह्या शब्दाक दर्जो, आदर्शमान, मानक अशे वेगवेगळे शब्द आसात. स्पीड आनी वेलॉसिटी ह्या शब्दांक वेगवेगळो अर्थ आसा पूण कोंकणींत तांकां सामान्यपणान वेग म्हणटात. क्वॉलिफिकेशन आनी एलिजिबिलिटी हांकां इंग्लिशींत दोन अर्थ आसात पूण कोंकणींत तांकां सामान्यपणान पात्रताय म्हणटात. अशे जायते शब्द आसात जांचो अर्थ विशया प्रमाण बदलता. ते समजून घेवपाक सद्या तरी कोंकणी भाशेंत वेगवेगळ्या विशयांचे पारिभाशीक शब्दकोश नात. ते ये मेरेन हिन्दी आनी मराठी भाशांतल्या कोशाचोच आदार घेवचो पडटलो. तंत्रगिन्यानाच्या काळांत शब्दकोश ऑनलायन मेळिल्ल्यान अनुवादकांची तकालस पयस जावन तांकां बरीच थाकाय मेळटा, हें मात खरें! 


स्नेहा सबनीस,

सांखळी-गोंय. 

No comments:

Post a Comment

करमळेच्या तळ्यांत

 करमळेच्या तळ्यांत  गीतकार - प्रसाद लोलयेकार करमळेच्या तळ्यांत भोंवडेक आयल्यांत सुकणीं थोडीं आयल्यांत एकोडीं थोडीं चोंब्यांनी.. पयस पयस सायब...