जिणेंतले रंगतरंग फुलोवपी मुकेश थळी - मुलाखत - स्नेहा सबनीस

मुकेश थळी तुमकां खबरो दिता. आकाशवाणीचेर मुकेशबाबाच्या आवाजांत आमी जायतीं वर्सां खबरो आयकत आसात. मुकेशबाब थळी हे एक अनुवादक आनी वृत्तनिवेदक. पूण ही इतलीच तांची वळख न्हय. गोंयचे एक बर्‍यांतले बरे लेखक. तांणी ललीत निबंद, नाटक, कथा, एकांकी हे साहित्य प्रकार बरयल्यात. निबंदाचीं तांचीं पांच पुस्तकां प्रकाशीत जाल्यात. वळेसर, हंसध्वनी, अक्षरब्रह्म, जीवनगंध हे तांचे ललीत निबंद झेले. तशेंच दोरेमीफा, सारेनीसा हें नाटक प्रकाशीत जाला. कोंकणी-इंग्लीश शब्दकोशाचे ते सहरचनाकार. गोंय विद्यापिठाच्या कोंकणी विश्वकोश विभागांत तांणी संशोधन सहाय्यक म्हूण काम केलां. 

आमी तांकां चलतो फिरतो शब्दकोश म्हूण वळखतात. तंत्रीक अणकार आसूं वा सर्जनशील अणकार, सगळ्या प्रस्नांची जाप मुकेशबाबा कडेन मेळटा.

“आपलें काम करत रावप. कोण कितें म्हणटा ताचेर लक्ष दिवप ना. मुखार वचत रावप,” कोंकणींत आनीक काम जावंक जाय, निसुवार्थीपणा उणो जाला काय कितें, असो विचार केन्नाय मनांत आयलो जाल्यार मुकेशबाबाची हीं उतरां उर्बा दितात.

मुकेशबाबालो ‘रंगतरंग’ हो पांचवो ललीत निबंद झेलो हालींच प्रकाशीत जाला. तांच्या ह्या पुस्तकांत सैमवर्णनां, जिणेचें तत्वगिन्यान, व्यक्तिचित्रणां अशे कांय विशय मुकेशबाबान हाताळ्ळ्यात. तांच्या लिखाणांत सोंपी आनी सुटसुटीत भास दिसता. गांवांतल्यो आदल्यो यादी, शेणत गेल्ली उतरावळ निबंदा वरवीं तांणी जिती दवरल्या. दरेका निबंदा खातीर विशयाक योग्य अशी रेखाटनां काडिल्ल्यान ह्या पुस्तकाची सोबीतकाय आनीक वाडल्या. 

पुस्तक प्रकाशन सुवाळ्या निमतान लेखक मुकेशबाब थळी हांची घेतिल्ली ही मुलाखत. 

स्नेहा - तुमकां खंयचो साहित्य प्रकार बरोवन चड आनंद मेळटा?

मुकेश - निबंद.  

स्नेहा - निबंदाचे विशय तुमी कशे निवडटात?

मुकेश - अमूक एकाकेंद्रीत म्हळ्यार फोकस केल्ल्या विशया संबंदी भितर कितें तरी शिजत रावता. आकार घेत आसता. त्या विशयांतलो आपापलो आशय भितर स्फटिका सारको घट जायत आसता. एकेकदां तो लाडू कसो वळून कागदार मांडी मेरेन एके तरेची आंतरीक अस्वस्थता त्रास करीत रावता. देखीक – स्पश्टतेंतली स्पश्टता हो म्हजो एक चिंतनाचो आनी अभ्यासाचो विशय. सराव करीत रावपाचो विशय. तो विशय म्हाका आवडलो आनी ताचेर निबंद घडलो जो रंगतरंग पुस्तकांत आसा. सैमवर्णनां, प्रवासवर्णनां, जिणेचें तत्वगिन्यान, विचार, आवडिल्लीं मनशां आनी कलाकार, लेखक अशे कांय विशय वाचकांक लेगीत शेअर करीन दिसता आनी बी किल्लून येवची तशे ते भितल्ल्यान किल्लून येतात.    

स्नेहा - 1995 वर्सां प्रकाशीत जाल्लें‘वळेसर’ हें तुमचें पयलें पुस्तक ते हालीच प्रकाशीत जाल्लें ‘रंगतरंग’, ह्या 24 वर्सांच्या काळांत एक लेखक म्हूण तुमच्या लिखाणांत कितें बदल आयला?

मुकेश - खरें म्हळ्यार हो बदल वाचकांनी थारावपाचो. हांव तटस्थपणान म्हज्याच बरपा कडेन पळयतां तेन्ना तातूंत साहजीकूच परिपक्वता, अदीक घनता, अदीक आटीव घोटीव, अदीक कोरीव अशें लिखाण जाल्लेंदिसता. अणभवांचो आवांठ वाडिल्लो आसता. निरिक्षणशक्तींत आनिकूय धार आयिल्ली आसता. वाचन, चिंतन,व्यासंग रुंदावल्लें आसता. बरोवन बरोवन शैली आनिकूय सोंपी आनी सुटसुटीत जाता. रियाजी गाणें आसता तशें!

स्नेहा - लेखन करप तुमकां उर्बा दिता काय थकयता?

मुकेश - दोनूय करता. कितें तरी येवजलें आनी सुचलें त्या खिणा सावन जीं विचार-केणां मनांत उसळत रावतात आनी तीं घट्ट जावन मूर्त रुपांत म्हळ्यार शब्दरुपांत आपापलो प्रकार वा आंगलें घेवन पूर्णत्वाक येनात तो मेरेन तें लेखन भितल्ल्यान थकयता. बरोवन जातकच सूSS जाता. बरें दिसता. आनंद जाता. कले कडेन बारीकसाणेन कमिटेड नदरेन, गंभीरपणान, लागणुकेन पळोवपी लेखकाक ते प्रक्रियेंतल्यान आनिकूय मुखार वचपाक उर्बा, उर्मी, उर्जा मेळत रावता. 

स्नेहा - रंगतरंग पुस्तक प्रकाशन सुवाळ्यांत उलयतना तुमी नाटक हो एकमेव साहित्य प्रकार कठीण लागता अशें म्हणिल्लें. कारण कितें?

मुकेश - पळय स्नेहा बाय, नाटक ही निखटी साहित्यकृती आसना. तातूंत साहित्यीक मुल्यां आसुंकूच जाय. ते खेरीज तातूंत सादरीकरण म्हळ्यार माचयेर तें मंचीत करपाची आनी लोकांक आवडटलें, खिळोवन दवरतलें इतली आविश्कृत करपाची तांक तातूंत आसूंक जाय. दोनूय आंगांची संतुळा जाय. नाटक हें प्रकरण म्हळ्यार सांघीक यत्न. तातूंत दिग्दर्शक, नटसंच, तंत्रज्ञ अशे भोव घटक आसतात. येसायो सुरू जातकरूच दिग्दर्शकाक आनी नटांक तातूंत कितें बदल करपाचे ते कळपाक लागतात. ती एक सतत उलगडत आनी उसवत वचपी प्रक्रिया. तातूंतल्यान लेखक धरून सगल्यांकूच शिकपाक खूब मेळटा. विद्यार्थीपण मात जाय. 

स्नेहा - भास आनी लिखाणांत शक्त आसा हें तुमी केन्ना अणभवलें?

मुकेश - हांव भुरगेपणा सावन म्हळ्यार धा वर्सां पिरायेचो आसतनाच्यान बरयत आसा. सातत्यान. म्हजें भाग्य म्हळ्यार हांव शालेय शिकप घेतना प्रियोळा म्हाका ते पिरायेचेर म्हान साहित्यीक रवीन्द्रबाबांचें मार्गदर्शन मेळ्ळें. आपले भाशेंतल्यानूच हांव म्हाका पुरायेन ताकदीन व्यक्त करूंक शकतां हो दिश्टावो घडत गेलो. लिखाणांत शक्त आसता हें बरोवन आनी वाचनान कळत गेलां. जलालुद्दीन रूमी, खलील जिब्रान आसूं वा कबीर आसूं... 8 ते 10 उतरांनी 80 उतरांची तांक आशिल्लें काव्य ते दितात. हेंच साहित्याचें बळगें.  

स्नेहा - सकारात्मक आनी रचनात्मक काम तुमी कशें कितें करतात?

मुकेश - पयली गजाल सृजनशील काम करीत रावंक जाय. आनंदान आनी आवडीन. मागीर तें काम उरचना. तो खोशयेचो भाग जाता. म्हजे भाशेचेर म्हजें प्रेम आसा तेन्ना तिचे खातीर हांवें म्हज्या यत्नांच्यो समिधा घालीत रावंक जाय. इल्लोसो यत्न घडटकच जिवाक बरें दिसता. बरें चिंतचें, बरें वागचें आनी बरें बरोवचेंही म्हजी मोख. फळाची कसलीच वान्सा आसूंक फावना. प्रामाणीक, सकारात्मक यत्न होच आनंद. ‘सकारात्मक वृत्तीचें वातावरण’ ह्या विशयाचेर नव्या पुस्तकांत एक निबंद बरयला.

स्नेहा - एक पत्रकार, अनुवादक, लेखक आनी वाचक म्हूण तुमी जिणेंत समतोल दवरपाची सर्कस कशी सादतात?

मुकेश - सर्कस वा खाशेले यत्न बी अशी खास खटपट बी ना. बरयना तेन्ना वाचन चालू आसता. वाचन आमच्यो कक्षा विस्तारीत करीत आसता. सुचता तेन्ना बरयतां. केन्नाकेन्नाय अणकार करतां. कोंकणींतल्यान इंग्लिशींत वा हेर भाशेंतल्यान कोंकणींत. बातम्यो हो वेवसाय. तातूंत लेगीत दिसपट्टे खबरांचे अणकार करतना भाशेकडेनूच संबंद येत आशिल्ल्यान भाशा लकलकीत जायत रावता. नवीं नवीं पारिभाशीक उतरां सोदपाचेर, घडोवपाचेर लक्ष उरता. हे सगले व्याप आवडीन घडत आशिल्ल्यान तातूंत श्रम अशे उरनात.     

स्नेहा - तुमचें शब्द भांडार वाडोवंक तुमी कितें करतात?

मुकेश - लेखकाक, पत्रकाराक, अनुवादकाक, कोशकाराक शब्दांचें भांडार जाय आसता. शब्द हें ताचें बळगें. वाचनान शब्दभांडार वाडटा. वेगवेगळे तरेचे आनी वेगवेगळ्या भाशांतले शब्दकोश, व्युत्पत्ती कोश, समांतर कोश म्हळ्यार थिसॉरस, वाक्प्रचार कोश हे लागींच हाता कडेन आसचे पडटात. इंग्लीश, हिंदी, मराठी, कोंकणी वाचतना नवीं नवीं उतरां मेळटात. माय डिक्शनरीह्याच माथाळ्याचो एक खास निबंद नव्या रंगतरंग पुस्तकांत घेतला. 

स्नेहा - नव्या लेखकांनी आपलें लिखाण चालू दवरूंक कितें करूंक जाय?

मुकेश - नव्या विशयां कडेन तांणी लक्ष दवरूंक जाय. केन्नाय नवो साहित्य प्रकार लेगीत बरोवपाचो यत्न करूंक जाय. देखीक – कोणूय निबंद, कथा वा कविता बरयता ताणें केन्नाय संवाद बरोवं येता.

हे संवाद एकांकी खातीर, नाटका खातीर, टीव्ही खातीर वा रेडिओ श्रुतिके खातीर आसूं येता. ह्या स्वाध्यायांतल्यान ताच्यो लिखाणाच्यो, संवेदनशीलतेच्यो आनी सृजनशीलतेच्यो कक्षा रुंद जायत रावतात. उदेंत्या लेखकांनी लेखनांत आनी वाचनांत सातत्य बाळगूंक जाय. खेळगड्या खातीर जसो सराव आनी गायका खातीर जसो रियाज तसो लेखका खातीर लेखन, वाचन, मनन, चिंतन आनी निरिक्षण हातूंत सातत्य जाय.  

स्नेहा - प्रकाशीत करूंक नाशिल्लीं तुमचीं कितलीं पुस्तकां आसात? आनी तीं केन्ना उजवाडाक येवपाचीं?

मुकेश - महाविद्यालयांनी एकांकी सर्तीं खातीर एकांकी बरयल्ल्यो. भुरग्यां खातीर एकांकी बरयल्ल्यो. तांचे प्रयोग जाल्यात. तांचेय झेले काडपाचो विचार आसा. 

मुकेशबाब थळी हांचो रंगतरंग निबंद झेलो तिसवाडी खोर्लीच्या आनंद प्रकाशनान उजवाडायला. मुखचित्र निरूपा नायक आनी रेखाटनां निरूपा नायक आनी ईशान नायक हांणी केल्यांत. कोंकणी निबंदांचें दालन ह्या पुस्तकान गिरेस्त जालां.  

स्नेहा सबनीस

सांखळी, गोंय.